De toverhazelaar heeft niet voor niets zijn Duitse naam: de breed bossige struik opent midden in de winter zijn talrijke, ongewoon draadvormige en felgele, oranje of rode bloemen. Veel soorten tonen hun kleurrijke pracht in januari, wanneer alle andere tuinplanten nog in een diepe winterslaap zijn. Het is dus geen wonder dat de populaire sierboom vaak de "koningin onder de winterbloeiers" wordt genoemd.
Wat is toverhazelaar en hoe moet je hem verzorgen?
De toverhazelaar is een winterbloeiende struik met ongebruikelijke draadvormige bloemen in felle kleuren zoals geel, oranje of rood. Hij groeit langzaam, bereikt een hoogte van maximaal vier meter en geeft de voorkeur aan zonnig, beschut tegen de wind locaties met voedselrijke, diepe en goed doorlatende grond. Vloer. Toverhazelaars worden ook gebruikt als geneeskrachtige planten en voedsel voor insecten.
Herkomst en distributie
Strikt genomen is toverhazelaar een generieke naam die in totaal zes verschillende soorten omvat. Twee soorten, de Chinese en Japanse toverhazelaar, komen oorspronkelijk uit Oost-Azië, drie andere komen uit de VS:
- Virginiaanse toverhazelaar of herfstbloeiende toverhazelaar (Hamamelis virginiana)
- Lente toverhazelaar (Hamamelis vernalis)
- Hamamelis ovalis (pas voor het eerst ontdekt en beschreven in 2006)
Strikt genomen is de zesde variant geen aparte soort, maar eerder een voortplantingshybride van de eerste twee genoemde Hamamelis-soorten. De talrijke variëteiten van Hamamelis x intermedia worden veel gebruikt als sierboom in veel tuinen.
Gebruik
Drie van de genoemde toverhazelaarsoorten en de hybride vormen zijn populaire sierplanten in gematigde klimaatzones. De struiken groeien vrij langzaam, zijn ideale solitair en hoeven niet te worden gesnoeid.
De Virginiaanse toverhazelaar wordt ook gebruikt als medicinale plant onder de naam Hamamelis. De ingrediënten hebben een positief, jeukremmend, ontstekingsremmend en hemostatisch effect. Daarom wordt het vaak gebruikt in crèmes en zalven tegen huidontstekingen en verwondingen.
Uiterlijk en groei
De toverhazelaar dankt zijn naam aan het feit dat hij tijdens de bloeiperiode in de winter betoverd lijkt. Terwijl hun omgeving wegzinkt in somber grijs en wit, schijnen hun ongewoon draadachtige bloemen al van verre. Zonder bloemen lijkt de struik, die tot vier meter hoog kan worden, sterk op een hazelnoot (Corylus avellana), daarom noemen de Engelsen hem in de volksmond “Toverhazelaar”. Afgezien van hun vergelijkbare uiterlijk hebben beide geslachten echter geen andere overeenkomsten. Terwijl de toverhazelaar deel uitmaakt van de toverhazelaarplantenfamilie (Hamamelidaceae), is de hazelnoot lid van de berkenfamilie (Betulaceae) en verwant aan de witstammige berken.
Hamamelis groeit heel langzaam; afhankelijk van de soort en variëteit vindt er jaarlijks slechts tussen de 15 en 30 centimeter groei plaats. Op oudere leeftijd bereikt de struik een hoogte van maximaal vier meter en wordt vaak bijna net zo breed. De langzame groei is overigens ook de reden dat toverhazelaar zo duur is: een struik van 60 tot 80 centimeter hoog kost afhankelijk van de soort tussen de 30 en 40 euro. Bovendien worden de meeste hybride soorten geënt op jonge planten van de wilde vorm Hamamelis virginiana, omdat deze alleen vegetatief vermeerderd kunnen worden.
bladeren
De bladeren van de toverhazelaar doen ook denken aan de bladeren van de hazelnoot. Het afwisselend gerangschikte toverhazelaarblad is echter kleiner en iets dikker. Bijzonder mooi is de heldere herfstkleur, die kan variëren van geel tot oranjerood, afhankelijk van de variëteit en het zonlicht.
Bloei en bloeitijd
De bloemen, die zich op korte zijscheuten bevinden, bestaan uit verschillende langwerpige, draadvormige en smalle bloembladen die opkrullen als ze worden blootgesteld aan vorst. Op deze manier zijn toverhazelaarbloemen bestand tegen koude temperaturen tot min tien graden Celsius. Dit is ook nodig omdat, met uitzondering van de Virginiaanse toverhazelaar, die in de herfst bloeit, alle andere soorten en variëteiten tussen januari en maart/april hun kleurrijke pracht tonen. Sterke kleuren zoals geel, oranje en rood voeren de boventoon, hoewel sommige soorten - zoals Hamamelis intermedia 'Pallida' - ook een delicate bloemengeur uitstralen.
Door hun vroege bloeiperiode zijn toverhazelaarstruiken waardevolle voedselplanten voor insecten zoals bijen en hommels.
Fruit
Hamamelis ontwikkelt houtachtige capsulevruchten die erg op hazelnoten lijken en tot laat in de herfst rijpen. Elke vrucht bevat slechts twee platte, zwarte zaden, die tijdens het rijpen van de vrucht enkele meters worden uitgeworpen. Als je zaden wilt oogsten, verwijder dan de capsulevruchten kort voordat ze rijpen - anders zul je niet langer de kleine zaadjes vinden, maar in plaats daarvan zul je een nieuwe toverhazelaarstruik vinden die ergens in het geheim in een verborgen tuinnis is gegroeid. Hybride variëteiten zijn meestal steriel en verwelken zonder vrucht te dragen.
Is toverhazelaar giftig?
Toverhazelaarsoorten worden niet als giftig beschouwd, en vooral de Virginiaanse toverhazelaar wordt zelfs in de geneeskunde gebruikt. Schors en andere plantendelen worden echter voornamelijk extern gebruikt en niet intern of zelfs in de keuken. In principe zijn de vruchten echter eetbaar.lees meer
Welke locatie is geschikt?
Plant de toverhazelaar als solitaire op een zo zonnig mogelijke plek. De struiken hebben veel licht nodig en stoppen vaak met bloeien en groeien op slechts gedeeltelijk schaduwrijke plaatsen. Bovendien moet de locatie worden beschermd tegen de wind om de bloemen te beschermen tegen extreme vorst tijdens perioden van strenge kou. Een plekje voor een huismuur of een haag is ideaal.lees meer
Vloer
Als het om de bodem gaat, stelt toverhazelaar hoge eisen: de grond moet rijk zijn aan voedingsstoffen en humus, diep en goed gedraineerd, maar tegelijkertijd fris tot tamelijk vochtig. Toverhazelaars tolereren geen droogte of wateroverlast. Daarom zijn zeer zandige bodems net zo ongeschikt als zware leemachtige of zelfs kleiachtige substraten. Mulch het wortelgebied na het planten om vocht langer in de grond vast te houden en te beschermen tegen uitdroging.
potcultuur
Magische noten kunnen heel goed worden gekweekt in potten en andere plantenbakken, zolang ze niet te klein zijn. De grootte van de pot is afhankelijk van de grootte van de plant, hoewel kleine jonge planten elke één tot twee jaar moeten worden verpot. Belangrijk bij het kweken in containers is echter dat de planten daarin niet voldoende winterhard zijn: de kleine hoeveelheid aarde beschermt de wortels niet tegen bevriezing. Daarom moeten potplanten bij vorst op een lichte en koele plaats worden bewaard, of moet de plantenbak zorgvuldig in isolatiemateriaal worden verpakt.
Houd de toverhazelaar ook gelijkmatig vochtig en bemest hem regelmatig tijdens het groeiseizoen tussen april en september. De struik heeft zowel een hoge waterbehoefte als een sterke behoefte aan voedingsstoffen.
Toverhazelaar correct planten
Graaf de plantplaats grondig, maak de grond los en verzamel stenen en onkruid. Dompel de kluit vóór het planten in een emmer water, zodat de plant het vocht kan opnemen. Plaats vervolgens de struik in het plantgat, waarbij de oppervlakte van de potkluit nog zichtbaar moet zijn - als je hem te diep plant, zal de toverhazelaar je onvermijdelijk beledigen. Mulch vervolgens het wortelgebied en werk er niet aan met tuingereedschap en onderplant het niet met bodembedekkers of andere planten. Toverhazelaar reageert zeer gevoelig op worteldruk en heeft bovendien minstens drie jaar nodig om uit te groeien naar zijn nieuwe standplaats.lees meer
Wat is de beste tijd om te planten?
Magische noten kunnen het beste in de vroege herfst worden geplant, wanneer de grond nog warm is en het weer mild is. Dit geldt vooral voor boomkwekerijproducten. Containergoederen daarentegen kunnen in de regel het hele jaar door worden geplant, zolang het klimaat niet te extreem is: toverhazelaar mag niet in de tuin worden geplant, noch in de droge, hete zomermaanden, noch bij vriestemperaturen in de winter.lees meer
De juiste plantafstand
Magische noten groeien langzaam, maar door de jaren heen kunnen ze een indrukwekkende hoogte bereiken en bijna net zo breed worden. Sommige oude toverhazelaarstruiken, die ook zeer gevoelige wortels hebben en slecht reageren op wortelconcurrentie, hebben tot drie of zelfs vier meter nodig. Om deze reden zijn de struiken niet geschikt voor perken en borders, maar moeten ze altijd als solitaire plant worden geplant met voldoende ruimte eromheen.
Watertoverhazelaar
Geplante toverhazelaars hebben in principe geen extra water nodig. Tijdens langere droge periodes kun je echter een uitzondering maken; in deze periode is matig water geven verstandig.
Bemest toverhazelaar op de juiste manier
Voorzie uw toverhazelaar één of twee keer per jaar - indien mogelijk in maart/april en indien nodig in de vroege zomer - met organische meststoffen zoals compost (voeg een handvol hoornschaafsel toe voor stikstofvoorziening) of een zelfgemaakte plant mest. Deze laatste bevatten, vooral als het om brandnetel- en smeerwortelmest gaat, niet alleen alle belangrijke voedingsstoffen, maar versterken ook het eigen immuunsysteem van de plant. Voeg echter altijd wat steenstof toe om mineralen te verkrijgen.
De toverhazelaar correct snijden
De toverhazelaar is erg gevoelig voor snijden, daarom moet je voorkomen dat je hem terugsnijdt. Verwijder gewoon oude en gedroogde takken en dun de van nature losgroeiende struik slechts een beetje uit na de bloei en indien nodig. Snijd ook alleen jonge scheuten af en laat oud hout met rust: anders ontstaan er lelijke gaten die door de langzame groei moeilijk te dichten zijn.lees meer
Verspreid toverhazelaar
Zelf toverhazelaar vermeerderen is een moeilijke taak. De eenvoudigste manier om dit te doen is door zinkers te gebruiken, die pas van de moederplant worden gescheiden nadat er wortels zijn gevormd. Stekken daarentegen hebben veel tijd nodig om te wortelen, vereisen een hoge luchtvochtigheid en veel warmte - en blijven toch vaak erg klein.
Voortplanting via zaden vereist veel geduld, omdat de koude kiemkracht over twee winters moet worden gestratificeerd. Om dit te doen, verzamelt u de zaden, transplanteert u ze in een vochtig groeimedium en bewaart u ze gedurende de winter in het groentecompartiment van de koelkast. De zaden brengen de lente, zomer en herfst door in hun container op een schaduwrijke plek in de tuin en worden vervolgens voor de tweede winter in de koelkast bewaard. Pas in het tweede voorjaar zijn de zaden klaar om te ontkiemen en kunnen ze nu in zaadpotten worden geplaatst. Gedurende al deze maanden moet je ervoor zorgen dat het substraat niet uitdroogt of zelfs gaat schimmelen.lees meer
Hoe transplanteer ik correct?
Als de toverhazelaar al meer dan drie jaar op zijn locatie staat, moet je hem, indien mogelijk, niet transplanteren. De struik verdraagt dit zeer slecht en zal, als hij niet meteen afsterft, in ieder geval een paar jaar niet meer bloeien. Soms is een dergelijke maatregel echter onvermijdelijk, maar moet deze wel goed voorbereid zijn:
- Graaf in de herfst een geul rond de toverhazelaar.
- Deze moet twee keer zo breed in diameter zijn als de toverhazelaar hoog is.
- Graaf ongeveer 60 centimeter diep.
- Vul de geul met rijpe compost.
- De toverhazelaar goed water geven.
- Verplant de struik een jaar later, volgend najaar, naar de nieuwe locatie.
Door deze voorbereidende maatregel ontwikkelt de struik een compacte kluit dicht bij de stam, zodat wortelverlies later niet zo ernstig is.lees meer
Ziekten en plagen
De toverhazelaar is een zeer robuuste en gezonde tuinplant die zelden wordt aangetast door ziekten of plagen.
Toverhazelaar bloeit niet, wat te doen?
Er zijn veel redenen waarom toverhazelaar niet bloeit. Veel voorkomende oorzaken zijn: gebrek aan licht, droogte, wateroverlast, gebrek aan voedingsstoffen en strenge vorst. Bij vorst stopt de bloei echter niet altijd, maar wordt deze simpelweg een paar weken uitgesteld. Bovendien bloeien de planten vaak pas drie tot vier jaar na het planten voor het eerst.
Tip
Zorg voor voldoende watertoevoer, vooral tijdens de droge en hete zomermaanden, anders bloeien de bloemen de komende winter niet.
Soorten en variëteiten
Zes verschillende soorten zijn gegroepeerd onder de generieke naam toverhazelaar. Van bijzonder belang voor de tuin zijn de Hamamelis mollis (Chinese toverhazelaar) en Hamamelis japonica (Japanse toverhazelaar), die afkomstig zijn uit Oost-Azië, evenals hun hybride variëteiten (Hamamelis x intermedia). Deze varianten kenmerken zich door de bloei die heel vroeg in het jaar begint en lang aanhoudt. De Hamamelis virginiana (Virginiaanse toverhazelaar), afkomstig uit Noord-Amerika, toont in de herfst zijn bijzondere bloemen. Dit wordt ook gebruikt als medicinale plant.
De mooiste hybride variëteiten
Kruisen van Chinese (ook bekend als Lichtmis-toverhazelaar) en Japanse toverhazelaar zijn voornamelijk verkrijgbaar voor de huistuin. Deze worden gekenmerkt door langdurige bloei en een grote verscheidenheid aan variëteiten. Alle hier genoemde variëteiten zijn winterhard.
- 'Angelly': citroengele bloesem, geelrode herfstkleur, groeihoogte tot circa 160 centimeter, groeibreedte tot circa 100 centimeter
- 'Orange Beauty': heldere geeloranje bloesem, geelrode herfstkleur, groeihoogte tot 350 centimeter, groeibreedte tot circa 175 centimeter
- 'Ruby Glow': donkerrode bloemen, goudgele herfstkleuren, groeihoogte tot 300 centimeter, groeibreedte tot circa 200 centimeter
- 'Fire Magic': bruinviolette tot granaatrode bloemen, geelrode herfstkleur, groeihoogte tot 300 centimeter, groeibreedte tot circa 175 centimeter
- 'Primavera': lichtgele bloemen, gele herfstkleuren, groeihoogte tot 350 centimeter, groeibreedte tot circa 200 centimeter
- 'Barmstedt's Gold': goudgele bloemen, gele tot roodoranje herfstkleuren, groeihoogte tot 350 centimeter, groeibreedte tot circa 175 centimeter
- 'Diane': wijnrode bloemen, felrode tot gele herfstkleuren, groeihoogte tot 300 centimeter, groeibreedte tot circa 200 centimeter
- 'Aphrodite': oranjerode bloem, donkergele tot oranje herfstkleur, groeihoogte tot 400 centimeter, groeibreedte tot circa 250 centimeter
- 'Arnold Promise': heldergele bloemen, gele tot felrode herfstkleur, groeihoogte tot 300 centimeter, groeibreedte tot circa 150 centimeter
- 'Westerstede': lichtgele bloemen, gele tot oranje herfstkleuren, groeihoogte tot 300 centimeter, groeibreedte tot 300 centimeter
- 'Jelena': oranjebloesem, oranjerode herfstkleur, groeihoogte tot 300 centimeter, groeibreedte tot 150 centimeter
- 'Pallida': zwavelgele bloem, gele herfstkleur, groeihoogte tot 300 centimeter, groeibreedte tot 300 centimeter
