Lavendel, oorspronkelijk een in het wild groeiende struik uit het Middellandse Zeegebied, kwam vele eeuwen geleden in de Alpen terecht. Benedictijner monniken brachten de intens geurige en uiterst nuttige plant naar Midden- en Noord-Europa. De meeste lavendelsoorten zijn vrij gevoelig voor vorst, sommige soorten gedijen alleen in potten, zoals de opvallende lavendel met zijn opvallende kunstbloemen.
Hoe ziet een lavendelprofiel eruit?
Lavendel is een aromatische struik uit de muntfamilie die oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied komt. Hij wordt 30 tot 100 cm hoog, bloeit afhankelijk van de soort van juni tot september en geeft de voorkeur aan warme, zonnige locaties. Lavendel wordt gebruikt als thee, badadditief, specerij en als decoratie.
Beschrijving
Lavendel behoort tot de muntfamilie (Lamiaceae). De meestal paarse of blauwe bloemen staan geclusterd in okselaren en hebben een sterke geur. Afhankelijk van de soort wordt de lavendel tussen de 30 en 60 centimeter hoog, maar kan ook tot 100 centimeter hoog worden. Oudere takken worden houtachtig, daarom moeten ze in het voorjaar in het oude hout worden teruggesnoeid. De struik bloeit – wederom afhankelijk van de soort – tussen juni en september. De sterk geurende bloemen zijn een populaire ontmoetingsplaats voor vlinders, bijen en andere insecten.
Geschiedenis
De oude Romeinen gebruikten lavendel heel enthousiast, maar nog niet als medicinale plant. De plantnaam daarentegen geeft het oorspronkelijke gebruik ervan als badadditief aan. Het Latijnse woord ‘lavare’ betekent ‘wassen’. Pas toen rondzwervende benedictijnse monniken het kruid over de Alpen brachten, werd het drastisch belangrijker. Vanaf dat moment werd lavendel gekweekt in zowel klooster- als boerderijtuinen. Hildegard von Bingen, de beroemde abdis en genezer uit de hoge middeleeuwen, had niet zoveel met de mediterrane plant, hoewel de kruidenvaders van de late middeleeuwen – zoals Hieronymus Bock – daar anders over dachten. Lange tijd werd lavendel beschouwd als bescherming tegen ongedierte en dus tegen infectieziekten.
Herkomst en distributie
Lavendel groeit vooral op plaatsen waar het warm, zonnig en droog is. In zijn Zuid-Europese mediterrane thuis gedijt de middelgrote struik vooral op rotsachtige en droge oppervlakken. Tegenwoordig zijn de talrijke variëteiten van deze soort thuis in West- en Noord-Europa.
Verzorging
Lavendel is een zeer veeleisende plant die het liefst in steenachtige grond groeit en niet veel irrigatiewater of kunstmest nodig heeft. Het enige wat telt is dat de vaste plant direct na de bloei wordt teruggesnoeid tot circa 30 centimeter. Anders wordt het houtachtig en lelijk.
Oogsten en opslag
Lavendelbloemen moeten snel worden geoogst zodra alle bloemen op een tak zijn uitgebloeid. Om ervoor te zorgen dat ze hun geur en kleur behouden, moeten ze zeker gedroogd worden.
Gebruik
Het geurige kruid kan op veel verschillende manieren worden gebruikt:
- als thee of in theemelanges
- in slaap- en kruidenkussens (bijvoorbeeld samen met citroenmelisse, hop of rozenblaadjes)
- als badadditief
- als specerij
- voor het garneren van gerechten.
De gedroogde bloemen, de jonge bladeren en de olie worden gebruikt.
Tips en trucs
Lavendelsuiker is ideaal voor het aromatisch zoeten van eten en drinken. Het enige wat je hoeft te doen is de gedroogde lavendelbloemen verkruimelen en mengen met suiker. Het is het beste om het mengsel in een luchtdichte verpakking te bewaren.
