De parapluspar - ook wel bekend als de Japanse parapluspar vanwege zijn oorsprong - heeft zijn naam niet voor niets: de naalden van de kegelvormige, groenblijvende boom zijn gegroepeerd in trossen om kleine, glanzende paraplu's te vormen en zijn daarom zeer effectief en niet alleen aantrekkelijk in Aziatisch geïnspireerde tuinen. De exotische conifeer vergt echter enige inspanning op het gebied van planten en verzorgen.
Wat zijn de eigenschappen en voorwaarden voor een parasolspar?
De parapluspar (Sciadopitys verticillata) is een langzaam groeiende, groenblijvende boom uit Japan die gedijt in nevelwouden. De zachte, glanzende groene naalden vormen paraplu-achtige trossen, waardoor hij populair is in tuinen in Aziatische stijl. De parasolspar geeft de voorkeur aan een zonnige tot gedeeltelijk schaduwrijke, tegen de wind beschermde locatie en goed doorlatende, vochtige grond.
Herkomst en distributie
De parapluspar (bot. Sciadopitys verticillata) is de enige vertegenwoordiger van de familie van de paraplusparren (bot. Sciadopityaceae) en is in de verte verwant aan de verschillende dennensoorten - botanici kennen de soort immers toe aan de orde van de dennen (bot. Pinales).. Miljoenen jaren geleden bestonden er waarschijnlijk andere soorten paraplu-sparren, die ook wijdverspreid waren in Midden-Europa en een belangrijke bijdrage leverden aan de creatie van de huidige bruinkool.
Er blijft echter alleen de parapluspar over, afkomstig uit het zuiden van Japan. Daar groeit de soort in de nevelwouden, die worden gekenmerkt door veel regenval en een hoge luchtvochtigheid, op hoogten meestal tussen de 500 en 1000 meter. De zeer langzaam groeiende bomen kunnen heel oud worden en behoorlijk krachtig worden in hun thuisland, met hoogtes tot wel 40 meter en stamdiameters tot drie meter.
Aangezien de parapluspar een van de vijf heilige bomen in Japan is, is hij vaak te vinden in tempelcomplexen. Niettemin wordt aangenomen dat de soort met uitsterven wordt bedreigd - en staat daarom op de Internationale Rode Lijst van bedreigde planten - omdat sneller groeiende boomsoorten om economische redenen de voorkeur hebben bij herbebossing en nieuwe aanplant.
Gebruik
Het hout van de parasolspar is waterbestendig - en wordt daarom in Japan traditioneel gebruikt om boten, huizen en meubels te bouwen. De typische Japanse hottub wordt bijvoorbeeld al eeuwenlang gemaakt van parasoldennenhout.
In de moestuin hoort de opvallende conifeer echter op een opvallende, eenzame plek te staan waar hij zijn visuele impact optimaal kan ontwikkelen. De parasolspar past bijzonder goed in tuinlandschappen in Aziatische stijl, waar hij bijvoorbeeld opv alt tussen vlakke vaste planten, grassen of struiken. Vooral de Japanse esdoorn, maar ook rododendrons en azalea's of de Japanse spindelstruik harmoniëren wonderwel met de magische parasolspar. Bovendien voelt hij zich zeer comfortabel in grind- of heidetuinen, waar zijn vorm het meest effectief is. Kleinere soorten zoals 'Green Ball' of 'Piccola' gedijen ook in grotere plantenbakken.
Uiterlijk en groei
De parasolspar is een groenblijvende en zeer langzaam groeiende naaldboom die gemiddeld tussen de 20 en 25 centimeter per jaar groeit. Hoewel de boom in zijn Japanse thuisland wel 40 meter hoog kan worden, bereikt hij zelfs onder gunstige groeiomstandigheden in Midden-Europa een hoogte van maximaal tien tot twaalf meter. In de meeste gevallen worden de lokale exemplaren echter niet hoger dan zo’n zes meter. De dicht conische kroon is op het breedste punt tot vier meter breed, maar loopt taps toe naar de punt. De boom vormt één of meerdere stammen en is sterk vertakt, waardoor een dicht geheel ontstaat. Bij oudere bomen laat de gladde, roodbruine schors in dunne, lange stroken los.
bladeren
Aan de uiteinden van de horizontaal uitstekende takken bevinden zich tot tien centimeter lange, glanzend groene, zachte en vlezige naalden. Deze zijn gerangschikt als een open krans of paraplu; aan deze opvallende opstelling dankt de parapluspar zijn Duitse naam. Er zijn ook schubvormige, onopvallende korte naalden die plat op de stam liggen.
Bloemen en bloeitijd
De parapluspar is een eenhuizige plant, d.w.z. H. Er zijn zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen aan een enkele boom. De mannelijke bloemen verschijnen een jaar eerder dan de vrouwelijke in de vorm van kleine bolvormige trossen aan de uiteinden van de scheuten, terwijl de vrouwelijke bloemen pas verschijnen tussen april en mei van het volgende jaar.
Fruit
De parasolspar ontwikkelt pas heel laat de kegels die typisch zijn voor veel naaldbomen - de rechtopstaande vruchtomhulsels, die tot elf centimeter lang zijn, zijn pas op de leeftijd van 25 jaar te zien. Deze zijn het eerste jaar groen, maar worden tijdens het rijpen in het tweede jaar geleidelijk donkerbruin. Elke individuele kegel kan maximaal 150 platte zaden bevatten, tot twaalf millimeter lang en gevleugeld.
Toxiciteit
De parasolspar is niet giftig en kan daarom veilig worden geplant in tuinen met spelende kinderen of huisdieren.
Welke locatie is geschikt?
Als het om de ideale standplaats gaat, is de parasolspar behoorlijk veeleisend: de boom voelt zich het prettigst op een zonnige tot halfschaduwrijke plek, die echter niet heet of te onbeschermd mag zijn. Het hout, dat gewend is aan een hoge luchtvochtigheid, kan alleen hitte en brandende zon verdragen als de grond voldoende vochtig is. Wind moet daarentegen worden vermeden, omdat vooral jonge exemplaren zeer gevoelig reageren op sterke tocht. Daarom is een tegen de wind beschermde, lichte locatie, bijvoorbeeld in een depressie, perfect. Vermijd echter planten voor een witte muur of muur op het zuiden, omdat het snel te warm wordt voor de boom.
Bodem / substraat
Net als in zijn natuurlijke habitat geeft de parasolspar de voorkeur aan goed doorlatende, maar toch vochtige, voedselrijke grond in de tuin. Idealiter is dit zanderig en humusachtig, omdat zware gronden de neiging hebben om drassig te worden en de groei in leemachtige substraten erg langzaam is. Ondanks de hoge vochtbehoefte kan de boom geen wateroverlast verdragen en reageert daarop met wortelrot. Ook houdt de parasolspar niet van langdurige droogte (bijvoorbeeld tijdens warme zomerdagen) of kalkrijke gronden en reageert snel op deze omstandigheden met naalden die van kleur veranderen. De grond mag niet uitdrogen, vooral niet op zonnige locaties.
De parasolspar voelt zich het prettigst in een moerasbed, samen met varens, azalea's en rododendrons. In potten gekweekte exemplaren dienen daarom in rododendrongrond of in humushoudende potgrond te worden geplaatst.
Paraplu-spar correct planten
Je kunt de Japanse parasolspar in potten of in balen kopen. Potplanten kunnen het hele jaar door geplant worden, zolang de grond niet bevroren is of het tijdens de zomermaanden niet te warm (en dus erg droog) is. Beide hebben invloed op de gezonde groei van jonge bomen. Balengoed daarentegen kunt u het beste tussen oktober en april bij zacht weer in de grond plaatsen. Zorg er vanaf het begin voor dat er voldoende plantafstand is, want parasolsparren kunnen met de jaren erg groot worden, ook al groeien ze langzaam en lijken ze daarom in eerste instantie op kleine struiken.
En dit is hoe we planten:
- selecteer een geschikte locatie
- Graaf de plantplaats diep en maak de grond los
- Zorg voor bodemverbetering indien nodig
- Verbeter de grond, bijvoorbeeld met zand, compost en/of veengrond
- Plantgat graven
- deze moet twee keer zo diep en breed zijn als de kluit
- Plaats boom met kluit in een emmer water
- Laat de wortels vocht opnemen
- Houd de parasolspar in het plantgat en vul aarde
- De kluit moet zich op dezelfde hoogte bevinden als de tuingrond of daarmee op gelijke hoogte staan
- Druk de grond licht aan
- water krachtig
Het wortelgedeelte moet dan worden voorzien van een laag mulch van ongeveer drie tot vijf centimeter dik, zodat het vocht langer in de grond blijft.
Hoe transplanteer ik correct?
Omdat de parasolspar een boom met ondiepe wortels is - en dus geen diepe penwortel ontwikkelt - en ook nog eens heel langzaam groeit, kan hij in latere jaren nog geplant worden. Het is echter het beste om een dergelijke maatregel uit te voeren in het koele seizoen en niet noodzakelijkerwijs tijdens de hete zomermaanden, zodat de boom geen last heeft van een gebrek aan water. Graaf de onderstam voorzichtig en royaal uit, zodat zo min mogelijk wortels beschadigd raken. Zorg dan voor voldoende water zodat de parasolspar snel kan groeien op de nieuwe plek.
Waterparaplu dennenboom
Laat de grond nooit volledig uitdrogen, vooral niet in de weken na het planten en tijdens de zomermaanden. Zorg voor een gelijkmatige watertoevoer, zelfs voor geplante exemplaren, maar vermijd wateroverlast. Omdat parasolsparren gevoelig zijn voor kalkaanslag, moet u indien mogelijk opgevangen regen of gefilterd kraanwater gebruiken.
Paraplu-spar goed bemesten
Regelmatig bemesten is in principe niet nodig. Als u echter de indruk heeft dat de parasolspar er dof uitziet, dat de naalden misschien geelachtig worden (en er zijn geen andere redenen), dan kunt u de boom voorzien van compostaarde of een sparrenmeststof. De beste maand voor deze maatregel is april, zodat de plant dan krachtig kan groeien.lees meer
Snijd de parapluspar correct
Aangezien de parasolspar van nature een gelijkmatige en dichte kegelvormige groei ontwikkelt, mag u deze niet verstoren met snoeimaatregelen. De snoeischaar of zaag kan dus in de schuur blijven staan.lees meer
Verspreid paraplu-sparren
Zelf de parapluspar vermeerderen is niet zo eenvoudig en vereist veel geduld - het is tenslotte, zoals reeds vermeld, een zeer langzaam groeiende boom. Je kunt kiezen tussen vermeerdering via zaden en vegetatieve vermeerdering via stekken.
Zaaien
Om rijpe zaden van je eigen boom te kunnen oogsten, moet deze minimaal 25 jaar oud zijn - de parasolspar bloeit of draagt voor die tijd geen vruchten. Kiembare zaden kunt u echter bij speciaalzaken kopen en voor het zaaien gebruiken. Plaats de platte zaden in april in een doos gevuld met groeimedium en dek deze af met een doorschijnend deksel. Houd het substraat licht vochtig en heb geduld: de kieming begint pas na 100 tot 120 dagen - en na nog eens twee groeiperioden hebben de jonge planten meestal pas een hoogte van drie tot vier centimeter bereikt.
Stekken
Het kweken van nieuwe jonge planten uit stekken werkt iets sneller, hoewel de vegetatieve vorm van vermeerdering niet altijd succesvol is. Om dit te doen, snijdt u in juni of juli halfrijpe scheuten van ongeveer tien centimeter lang af en kweekt u deze in een kweekdoos onder folie of een andere hoes.
Overwintering
Op de juiste plek is de parasolspar winterhard en heeft daarom geen extra bescherming nodig. Alleen jonge bomen zijn erg gevoelig, vooral voor late vorst in het voorjaar, en moeten hiertegen worden beschermd met een dikke laag bladeren en mulch.
Ziekten en plagen
Ziekten en plagen komen zelden voor bij de parasolspar. Alleen jonge bomen worden af en toe aangevallen door spintmijten, anders zijn eventuele afwijkingen meestal terug te voeren op locatie- of verzorgingsfouten.
Wat te doen tegen gele of bruine naalden?
Als de naalden geel of bruin worden, zijn er altijd problemen met de locatie of slechte verzorging. Er kunnen vele oorzaken verantwoordelijk zijn voor de verkleuring van de naald:
- droogte
- sterk zonlicht (vooral rond de middag)
- Voedingstekort, vaak stikstof
- Kaliumtekort komt vaak voor op zandgronden
- De bodem is kalkhoudend of kleiachtig
- Overbemesting (dan vallen de naalden vaak uit / ontstaat er kaalheid)
Bijna alle oorzaken zijn te verhelpen door de boom te verplaatsen of de potgrond te vervangen. Het zal zich dan herstellen en groene naalden laten ontkiemen.
Tip
De winterhardheid van een jonge parasolspar kan worden verbeterd door het toevoegen van Epsom-zout.
Soorten en variëteiten
Er is maar één soort parasolspar, maar er zijn inmiddels verschillende beproefde cultivars. Deze zijn echter aanzienlijk kleiner dan de werkelijke soort:
- 'Green Ball': bolvormige groeiwijze met korte naalden, bereikt binnen tien jaar een maximale hoogte van 80 centimeter
- 'Piccola': piramidevormige groei, wordt na tien jaar iets groter rond de 100 centimeter
- 'Koja-Maki': conische groei, bereikt een hoogte van maximaal drie meter
- ‘Shooting Star’: slanke maar extreem langzame groei, na 25 jaar slechts ongeveer 250 centimeter hoog
