Vijgenbomen produceren, in tegenstelling tot veel bekende fruitbomen, geen bloemen die zichtbaar zijn voor de buitenwereld. De talrijke kleine bloeiwijzen bevinden zich in drie tot vijf centimeter grote, bolvormige scheuten en vertegenwoordigen een soortspecifieke bijzonderheid van de vijg.
Hoe ziet de bloem van een vijgenboom eruit en hoe vindt de bestuiving plaats?
Vijgenboombloemen zijn verborgen in bolvormige scheuten die veel kleine bloeiwijzen bevatten. Bevruchting vindt plaats door vijgengalwespen. Gecultiveerde vijgenbomen in gematigde streken vereisen geen kruisbestuiving en produceren, afhankelijk van de variëteit, tot drie keer per jaar fruit op het jaarlijkse hout.
Goed beschermde bloeiwijzen
Deze bloemvorm ontstaat doordat de bloeiwijze-as van de vijg in een ring naar boven groeit. De vele kleine individuele bloemen gedijen aan de binnenkant van deze asbeker. Er blijft een kleine opening over aan de bovenkant van de bloeiwijze. Deze wordt losjes afgesloten door schutbladen. Wanneer de vijg rijpt, trekken de bladeren zich terug en sluiten de vrucht bijna volledig af.
Als je een rijpe vijg opent, zie je talloze kleine nootjes omringd door het smakelijke vruchtvlees. Elk zaadje is een onafhankelijke steenvrucht die is gevormd uit een van de kleine bloemen.
Wesp en vijg – een onafscheidelijke symbiose
De echte vijg is eenhuizig, heeft aparte geslachten en produceert zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen. Deze vijgen worden bevrucht door de twee tot drie millimeter grote vijgengalwesp. Het dier legt zijn eieren in de mannelijke eierstok van de bloemen en leeft daar tijdens het larvale stadium. Wanneer ze uitkomen, nemen de vrouwelijke galwespen het stuifmeel op. Ze dragen het in de vrouwelijke fruittrossen van de vijgenboom, op zoek naar een geschikte plek om eieren te leggen.
Vanwege de ingewikkelde bloembiologie van de vijg kan de wesp alleen eieren leggen in de mannelijke bloemen. De aromatische vruchten ontwikkelen zich uit de bevruchte vrouwelijke bloemen.
Vijgen die niet afhankelijk zijn van bestuiving
Aangezien de vijgengalwesp alleen inheems is in het zuiden van de Alpen, kunnen vijgen alleen op onze breedtegraden worden gekweekt, omdat het mogelijk was vijgenbomen te kweken die vrucht dragen zonder kruisbestuiving. Afhankelijk van de variëteit en locatie vormen de bloemen tot drie keer per jaar op eenjarig hout.
Zo kun je de vijgen in drie hoofdtypen onderscheiden:
- Smyrna-type: De vijgen rijpen na bevruchting door de wesp
- Adriatisch type: Vruchten ontwikkelen zich zonder bevruchting. Omdat de opbrengsten hoger zijn, heeft deze vijg nu de voorkeur voor de teelt.
- San Pedro-type: Eén generatie bloemen vormt vruchten zonder bestuiving, terwijl de tweede generatie bloemen vruchten vormt met bevruchting.
Tips en trucs
Wilde vormen van de vijg uit het Middellandse Zeegebied produceren op onze breedtegraden geen fruit. Vermijd daarom tijdens uw vakantie een vijgenboom als souvenir op te graven. Dit bespaart je de teleurstelling van het zorgen voor een vijg die nooit vrucht zal dragen.
