Larven van lieveheersbeestjes eten graag bladluizen. Sommige soorten hebben ook geen minachting voor spintmijten, schaalinsecten en meeldauwschimmels. De nuttige insecten worden in de natuurlijke tuin van harte verwelkomd als krachtig hulpmiddel bij de biologische ongediertebestrijding. In deze gids leest u spannende informatie over de ontwikkeling van ei tot afgewerkte kever. Hoe je zelf lieveheersbeestjeslarven kunt kweken, wat de rupsen eten en waar de drukke helpers te vinden zijn, lees je hier.
- Larven van lieveheersbeestjes zijn zeer gewaardeerde nuttige insecten voor de succesvolle bestrijding van bladluizen en ander ongedierte.
- De ontwikkeling van ei tot volwassen lieveheersbeestje vindt plaats in vier fasen die 30 tot 60 dagen duren.
- Om de populatie te vergroten, kunnen hobbytuinders zelf larven van lieveheersbeestjes kweken en deze vrijlaten in bed of op het balkon.
Ontwikkeling van lieveheersbeestjeslarven – overzicht in woord en beeld
Als lieveheersbeestjes uit hun winterslaap ontwaken, beginnen ze onmiddellijk met het plannen van hun gezin. Gekoppelde lieveheersbeestjes zoeken specifiek naar bladluiskolonies en leggen daar afzonderlijk of in pakketjes talloze ovale, geelachtige eieren. Dankzij deze strategie wordt het eten op een presenteerblaadje aan de nakomelingen geserveerd. De larven van lieveheersbeestjes moeten vier inspannende ontwikkelingsstadia doorlopen voordat ze als kleurrijke kevers tevoorschijn komen. Het volgende overzicht vat het fascinerende proces samen:
- 1. Fase: Eieren leggen eind april/begin mei, meestal aan de onderkant van de bladeren, op naalden, in boomspleten
- 2. Stadium: De larven komen na 5-10 dagen uit en beginnen zich te voeden
- 3. Stadium: Larvenstadium gedurende 30-60 dagen met 3-4 vervellingen als belangrijkste voedingsfase, met maximaal 100 bladluizen per dag
- 4. Stadium: Verpopping gedurende 6 tot 9 dagen als bewegingloze rustfase zonder voeding
Na de verpopping komen de uiteindelijke lieveheersbeestjes tevoorschijn met een crèmegele lichaamskleur. Pas na een verhardingsfase pronken volwassen lieveheersbeestjes met stippen op hun glanzende, rode, gele of zwarte dekvleugels en onthullen ze aan de kijker hun soortverwantschap. De metamorfose tot kever maakt geen einde aan hun functie als nuttige insecten. Volwassen lieveheersbeestjes eten ook allerlei soorten luizen, zij het met minder eetlust dan hun eeuwig hongerige nakomelingen.
De larven komen na ongeveer 10 dagen uit de eieren
Verklaring van het larvale stadium
De belangrijkste fase voor hun functie als nuttige insecten in de natuurlijke tuin is het larvenstadium. Als de hobbytuinier zich niet bewust is van de belangrijkste identificerende kenmerken, worden larven van lieveheersbeestjes vaak geëlimineerd als vermoedelijk ongedierte. Ondanks talrijke variaties in kleur en vorm hebben de rupsen een bepaald basisuiterlijk dat identificatie gemakkelijker maakt.
In de regel is het langwerpige lichaam direct achter het hoofd het breedst. Een larve loopt taps toe naar het uiteinde van het lichaam. Individuele lichaamsdelen vallen opvallend op en zijn vaak bedekt met doornen of borstelharen. Sterke benen worden gebruikt om snel prooien te achtervolgen en actief op zoek te gaan naar bladluizen. Larven van lieveheersbeestjes zijn vaak bedekt met een waslaag die fungeert als pantser tegen vijanden zoals mieren, vogels of kikkers.
De onderstaande afbeeldingen illustreren het fascinerende proces van het kleine ei tot het uiteindelijke lieveheersbeestje.
Larven van lieveheersbeestjes zelf kweken – stap-voor-stap instructies
Om de populatie in de tuin te vergroten, kun je zelf larven van lieveheersbeestjes kweken en vrijlaten. Hiervoor zijn compleet uitgeruste kweeksets van de speciaalzaak zeer geschikt. Als positief neveneffect kunnen jij en je kinderen de ontwikkeling van ei tot lieveheersbeestje van dichtbij meemaken. In de volgende instructies wordt stap voor stap uitgelegd hoe u zelf lieveheersbeestjeslarven kunt kweken en op de juiste manier in de tuin kunt vestigen:
- Bestel de kweekset tussen begin maart en half september (houd rekening met een levertijd van 2-3 weken)
- Haal het opfokvivarium uit de verpakking en plaats het op een lichte, warme plaats bij 15°-25° Celsius
- Plaats het meegeleverde voedsel in de vriezer tot het klaar is voor gebruik
- Laat de transparante container gesloten totdat de eieren zijn veranderd in kleine larven van 3-4 mm
- In het tweede larvale stadium (na 2-5 dagen) breng je de larven voorzichtig over naar de grotere meegeleverde doos
- Voer hongerige larven voor het eerst onmiddellijk na verplaatsing (ontdooi voedsel vooraf)
- Tweede voeding aan het einde van het 3e/begin van het 4e larvale stadium bij een grootte van 7-8 mm
- Belangrijk: Open kort het deksel van de kweekbak om te voeren en sluit deze onmiddellijk weer
Na de tweede voeding gaan de larven van lieveheersbeestjes de verpoppingsfase in. Vanaf dit punt krijgen de larven geen voedsel meer. De metamorfose van larve naar kever duurt gemiddeld een week. Tijdens de delicate fase mogen de roerloze poppen niet van hun steun worden verwijderd of worden aangeraakt. Als een kever zijn cocon heeft verlaten, gaat hij uiterlijk na 2 dagen de natuur in. Ideale omstandigheden voor het uitzetten van zelfgekweekte lieveheersbeestjes zijn temperaturen rond de 18° Celsius en droog weer.
Lieveheersbeestjeslarven voeren
Opfoksets bevatten al de voeding die lieveheersbeestjes nodig hebben voor de ontwikkeling van ei tot verpopping. In de regel zijn dit meelwormen ter vervanging van natuurlijke voeding. Als alternatief kunt u uw leerlingen zelf te eten geven. Nu rijst de vraag: wat eten de larven van lieveheersbeestjes eigenlijk? Het volgende overzicht werpt licht op de duisternis:
- Bladluizen
- Scale insecten
- mijten, bij voorkeur spintmijten
- Larven van andere insecten, zoals vlinders
- Meeldauwschimmels
- Bloemstuifmeel, bij voorkeur van goudsbloemen, korenbloemen, geraniums en allerlei soorten wilde kruiden
Als voedsel schaars wordt, vallen de larven van lieveheersbeestjes zwakkere leden van hun soort aan. Rupsen die al uit het ei zijn gekomen, eten vaak koelbloedig alle eieren die ze te pakken krijgen. Je kunt kannibalisme tijdens de opfok effectief voorkomen als je altijd diepvriesmeelwormen op voorraad hebt. Als je geen tijd hebt om luizen in de natuur te verzamelen, voed dan hongerige lieveheersbeestjeslarven met eerder ontdooide meelwormen.
Larven van lieveheersbeestjes vrijlaten – tips & trucs
Lieveheersbeestjes kunnen worden vrijgelaten als larve of als volwassene
Het is uw persoonlijke beslissing of u lieveheersbeestjes uit uw eigen kweek vrijlaat in het larvale stadium. Het voordeel van deze aanpak: de rupsen komen in de meest vraatzuchtige fase van hun ontwikkeling de tuin in om op bladluizen te jagen. Nadeel van vroege herplaatsing: U en uw kinderen missen het fascinerende verpoppingsproces. De volgende tips en trucs laten zien hoe je lieveheersbeestjeslarven op de juiste manier vrijlaat:
- Temperatuur: minimaal 15° Celsius (idealiter 18°-22° Celsius)
- Locatie: Heesters, bomen, vaste planten en bloemen met bladluizen
- Transport: biologische doos, penseel, papieren strips
- Distributiequotum: 10 larven van lieveheersbeestjes voor 10 m², 20 larven voor 20 m²
Ladybird-larven zijn delicate wezens. Het uitzetten ervan in de tuin vergt veel gevoeligheid, zodat de kleine rupsjes de riskante procedure heelhuids overleven. U kunt het uitvalpercentage aanzienlijk verminderen door de larven vrij te geven in kartonnen biologische dozen. Het dak van een box gaat pas open als de kleine bewoners na enkele uren geacclimatiseerd zijn en er op de gekozen locatie geschikte omstandigheden zijn. De biologische dozen (zonder inhoud) zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar bij Schneckenprofi.de tegen een redelijke prijs.
Excursus
Wees voorzichtig – larven van lieveheersbeestjes bijten
Als de larven van lieveheersbeestjes uitkomen, knabbelen ze met hun eitanden door de schaal. Deze kleine tanden gaan verloren in het eerste larvenstadium en zijn geen reden tot bezorgdheid voor de mens. In ruil voor de onschadelijke eitanden ontstaat er een stevig monddeel, dat vooral wordt gebruikt om bladluizen snel te verteren. Als de larven van lieveheersbeestjes zich bedreigd voelen door mensen, hebben ze er geen moeite mee om zichzelf te verdedigen met een krachtige beet. Natuurlijk is de menselijke huid te dik om ernstige schade op te lopen. In het ergste geval ervaren slachtoffers lichte pijn, bijvoorbeeld nadat ze met een naald zijn geprikt. De boosdoeners zijn meestal immigrantenlarven van Aziatische lieveheersbeestjes met een veel agressiever karakter dan de goedaardige rupsen van inheemse lieveheersbeestjes met zeven stippen.
Waar kun je lieveheersbeestjeslarven vinden?
Larven van lieveheersbeestjes worden voornamelijk aangetroffen op planten met bladluisplagen
De larven van zevenstippelige, tweestippelige of harlekijnlieveheersbeestjes zijn enthousiaste roofdieren van bladluizen. Let daarom op planten met een bladluisplaag als je de nuttige insecten in het wild, in de tuin of op het balkon wilt aantreffen. Hieronder hebben wij de meest voorkomende locaties waar larven van lieveheersbeestjes voorkomen verzameld:
- Woods: rozen, vlierbessen, bessenstruiken
- Kruiden: dille, bieslook, karwij, koriander, basilicum
- Onkruid: Paardebloemen, brandnetels, weideklaver, rode klaver
- Bloemen en vaste planten: Klaproos, korenbloem, decoratieve mand, lamsoor, pelargonium
Dan zijn er de specialisten op het gebied van lieveheersbeestjesland die hun voorkeur vestigen op voorkeursplanten. Ten noorden van de Alpen is dit bijvoorbeeld het gedurfde zevenstippelige lieveheersbeestje (Coccinella magnifica), dat vooral in de buurt van mierenhopen, dus in de directe omgeving van zijn vijanden, voorkomt. Het berglieveheersbeestje (Hippodamia notata) heeft geen hoogtevrees en leeft vaak in de bergen. Andere locatie-experts verklappen bij naam hun voorkeuren, zoals het heidelieveheersbeestje (Coccinella hieroglyphica), het droge graslieveheersbeestje (Coccinula quatuordecimpustulata) of het coniferenlieveheersbeestje (Aphidecta obliterata). Het is duidelijk: waar moeder lieveheersbeestje graag verblijft, hangen ook haar nakomelingen rond.
Larven van gewone lieveheersbeestjes identificeren – 3 soorten
De lieveheersbeestjesfamilie is wereldwijd vertegenwoordigd met meer dan 6.000 soorten en talloze ondersoorten. Zelfs ervaren entomologen worden duizelig als ze worden geconfronteerd met de indrukwekkende diversiteit aan soorten met duizenden en duizenden patroonvariaties. Niettemin lijken de larven van lieveheersbeestjes erg op elkaar, omdat de verklikkervleugelstippen als indicator voor soortverwantschap alleen voorkomen bij het volwassen lieveheersbeestje. Als je goed kijkt, zul je nog steeds belangrijke onderscheidende kenmerken herkennen. De volgende tabel bevat belangrijke informatie voor de identificatie van de drie meest voorkomende soorten lieveheersbeestjeslarven:
| larven van zevenstippelige lieveheersbeestjes | larven van tweestippelige lieveheersbeestjes | larven van Aziatische lieveheersbeestjes | |
|---|---|---|---|
| Wetenschappelijke naam | Coccinella septempunctata | Adalia bipunctata | Harmonia axyridis |
| Gemeenschappelijke naam | Lucky Beetle | tweepunts | Harlekijn |
| Kleuren | grijs, grijsblauw, bruin, geel | donkergrijs tot lichtgrijs | geelgroen, later zwart tot blauwgrijs |
| Tekening | laterale donker gekleurde vlekken, gekleurde kop | vlekkeloos of tot 7 oneffenheden, donkere kop | oranje vlekken aan beide zijden, zwartgrijze kop |
Betrouwbare, serieuze uitspraken over de grootte van lieveheersbeestjeslarven als identificerend kenmerk zijn niet mogelijk. De informatie in de vakliteratuur varieert van 1,5 tot 15 millimeter. De larven worden op natuurlijke wijze groter en langer naarmate ze de vier ontwikkelingsstadia doorlopen.
Het Aziatische lieveheersbeestje verdringt steeds meer het inheemse zevenstippelige lieveheersbeestje (Coccinella septempunctata) (hier afgebeeld)
Speciaal geval larven van Australische lieveheersbeestjes
Australische lieveheersbeestjelarven (Cryptolaemus montrouzieri), in de volksmond bekend als witte lieveheersbeestjelarven, nemen een bijzondere positie in. Zoals de algemene naam doet vermoeden, zijn de lichamen meestal licht tot wit van kleur, wat een opvallend verschil maakt met binnenlandse en Aziatische soorten.
larven van witte lieveheersbeestjes zijn alleen levensvatbaar bij temperaturen rond de 20 graden Celsius en een luchtvochtigheid van minimaal 50 procent. Het dieet van de larven omvat wolluizen en wolluizen. Bladluizen worden echter veracht. Deze kenmerken kwalificeren de larven van het Australische lieveheersbeestje voor biologische ongediertebestrijding in woonruimtes en wintertuinen. Als cactussen, orchideeën en andere kamerplanten last hebben van witte aanslag, pakken de nuttige insecten het probleem graag met grote eetlust aan.
Tip
Mieren zijn bittere vijanden van larven van lieveheersbeestjes. Voor een mierenkolonie vormen de rijke uitwerpselen van bladluizen een belangrijke voedselbron, daarom verdedigen mierensoldaten een bladluiskolonie met alle macht. Het dikke wasachtige omhulsel biedt de rupsen een goede bescherming tegen corrosief mierenzuur. Toch slagen de krachtige mieren er altijd in om de larven van lieveheersbeestjes van de bladeren te slaan of te doden. De vijandelijke hordes mieren voeren echter een verloren strijd tegen volwassen lieveheersbeestjes.
Voorkom tijdig een lieveheersbeestjeplaag
Hoge aantallen lieveheersbeestjeslarven in de tuin zijn niet altijd een bron van puur plezier. Massa's eieren, larven en poppen luiden in feite een herfstkeverplaag in. In oktober en november verzamelen volwassen lieveheersbeestjes zich in grote zwermen op zoek naar veilige winterverblijven. Door een gebrek aan natuurlijk toevluchtsoord dringen de kevers huizen, appartementen, gangen of rolluiken binnen en worden ze impopulair als winterkeverplaag. De kevers moeten hun wanhopige daad vaak met hun leven bekopen, want droge, warme verwarmingslucht is meestal fataal.
Als lieveheersbeestjes uit de hand lopen, kunnen ze hinderlijk worden
Vooruitziende hobbytuinders laten het niet zo ver komen en bieden geschikte winterverblijven aan lieveheersbeestjes die in de late herfst op zoek zijn naar onderdak. De volgende opties hebben zich in de tuinpraktijk bewezen als aanbevolen toevluchtsoorden voor het koude seizoen:
- Premium oplossing: bouw je eigen lieveheersbeestjeshuis of koop het en hang het op
- Natuurlijke optie: stapels bladeren of hout op elkaar stapelen, rotte boomstronken laten rondslingeren
- Eenvoudige winterhulp: stop met het maaien van het gazon in de herfst, laat meerjarige stekken in het bed liggen
Lage temperaturen zijn essentieel voor het voortbestaan van lieveheersbeestjes. Om de gelukkige kevers in winterslaap te laten vallen, zijn gezellige, warme kamers met droge verwarmingslucht niet geschikt. Als lieveheersbeestjes hun weg naar huis hebben gevonden, kan een zorgvuldige verplaatsing naar buiten levensreddend zijn voor de waardevolle nuttige insecten.
Veelgestelde vragen
Hoe ontwikkelen de larven van lieveheersbeestjes zich? Hoeveel stadions zijn er?
Wanneer de kleine lieveheersbeestjeslarven uit hun ei komen, eten ze eerst de voedzame schaal op met hun kleine eitanden. De rupsen hebben al zes behendige poten voor de jacht op bladluizen en andere prooien. De larven van lieveheersbeestjes doorlopen in totaal vier ontwikkelingsstadia. Om het volgende stadium te bereiken, stoppen de larven een korte tijd met eten. De rupsen hechten hun buik aan een oppervlak en werpen hun huid af. Na een vervelling strekken de larven van lieveheersbeestjes zich uit en groeien zo uit tot een nieuwe maat. In de vierde en laatste fase staat de verpopping tot het uiteindelijke lieveheersbeestje op de agenda.
Kunnen de larven van lieveheersbeestjes bijten?
Ja, vooral de larven van Aziatische harlekijnlieveheersbeestjes bijten als ze zich bedreigd voelen. Voor dit doel hebben de rupsen krachtige monddelen waarmee ze hun favoriete prooien, bladluizen en schaalinsecten, eten. Natuurlijk is een beet niet pijnlijk of zelfs gevaarlijk. De menselijke epidermis is te dik om ernstige schade te veroorzaken. Bovendien zijn de larven van lieveheersbeestjes niet giftig.
Wij willen graag zelf lieveheersbeestjeslarven kweken. Hoe werkt het?
Kweeksets voor larven van lieveheersbeestjes kun je kopen bij speciaalzaken. Dit omvat ongeveer 100 eieren of 10 tot 15 larven in de eerste of tweede ontwikkelingsfase, evenals het voedsel dat nodig is totdat ze als afgewerkte lieveheersbeestjes uitkomen. Het Hagemann-kweekpakket omvat bijvoorbeeld de larven van tweestippelige lieveheersbeestjes, die bijzonder vraatzuchtige bladluisjagers zijn gebleken. Het kweekvivarium in de set kan worden hergebruikt om extra larven van lieveheersbeestjes te kweken.
Wat eten lieveheersbeestjeslarven het liefst?
Voor een larve van een lieveheersbeestje gaat er niets boven een heerlijke bladluis
Bovenaan het menu voor larven van lieveheersbeestjes staan bladluizen. Andere soorten luizen hebben geen minachting voor de rupsen, zoals schildluis, wolluis en wolluis. Deze laatste zijn vooral het doelwit van larven van het witte lieveheersbeestje uit Australië. Als bladluizen zeldzaam worden in de tuin, breiden de rupsen hun prooiaanbod uit met insecten, vlinderlarven, insecteneieren en insecten met een zachte schaal. Bovendien eten de larven van lieveheersbeestjes graag stuifmeel van wilde bloemen en kruiden.
Zijn larven van lieveheersbeestjes schadelijk?
De mate waarin larven van lieveheersbeestjes schadelijk kunnen zijn, wordt onder experts controversieel besproken. Inheemse soorten zoals zevenstippelige of tweestippelige lieveheersbeestjes zijn boven alle verdenking. Er wordt echter kritisch gekeken naar de massale verspreiding van larven van Aziatische lieveheersbeestjes voor biologische ongediertebestrijding. Sinds de immigratie in de jaren tachtig hebben harlekijnlieveheersbeestjes zich in heel Europa gevestigd. Deskundigen vrezen dat de agressieve immigranten op de lange termijn de inheemse soorten zullen verdringen. Veldwaarnemingen en laboratoriumexperimenten bewijzen dat zevenpunts- en tweepuntsklassen altijd het onderspit delven in confrontaties.
Wij kweken zelf larven van lieveheersbeestjes, die zich momenteel in het tweede larvale stadium bevinden. De rupsen eten niet meer en hangen roerloos in het vivarium. Zijn alle larven dood?
Nee, de larven van het lieveheersbeestje zijn niet dood, maar de rupsen bevinden zich in de overgangsfase van het ene larvale stadium naar het volgende. Gedurende deze tijd eten ze geen voedsel en blijven roerloos op een vaste ondergrond. Nu concentreren de nuttige insecten zich erop om zo snel mogelijk uit hun oude, veel te strakke huid te glijden. Na de rui strekken ze zich met plezier uit. In hun nieuwe formaat zoeken de hongerige lieveheersbeestjeslarven actief naar voedsel.
Tip
Met een bloeiende natuurlijke tuin stuur je de perfecte, non-verbale uitnodiging naar lieveheersbeestjes en hun larven. Waar wilde kruiden, inheemse vaste planten, fruit- en sierbomen naast elkaar bloeien, zijn de gevlekte bladluisdoders niet ver weg. Als hobbytuinders consequent pesticiden vermijden, zullen lieveheersbeestjesdames bedden en balkons graag als kinderkamers beschouwen.
