Bijna elke tuinman kent de vervelende, jeukende beten van vlooienkevers die komen na het werken in de moestuin. Voor veel groente- en sierplanten zijn de kleine diertjes echter nog erger, omdat hun honger naar verse, sappige bladgroenten enorm is. Typische tekenen van een besmetting zijn putjes in de bladeren en ook groenten en bloemen groeien langzaam. Gelukkig kunnen vlooienkevers eenvoudig worden bestreden of zelfs voorkomen met behulp van niet-giftige, eenvoudige maatregelen. Hier vertellen we u hoe dit het beste werkt.
Bestrijd kevers effectief
Vooral in het voorjaar moet u uw zaailingen en jonge planten goed in de gaten houden en regelmatig controleren op vlooienbesmettingen - een snelle reactie is op dit moment belangrijk om de planten te redden. Later in het jaar is het voornaamste doel om te voorkomen dat de larven verpoppen en dat de volwassen kevers overwinteren. Hiervoor is het zinvol om de grond in het moestuinbed regelmatig los te maken, onkruid te verwijderen en de grond licht vochtig te houden – maar zeker niet nat! - houden. De hieronder beschreven maatregelen helpen ook.
Vooral in de tuin doet het principe “veel helpt veel” veel meer kwaad dan goed.
lijmstrips
Deze eenvoudige remedie is behoorlijk effectief bij het bestrijden van volwassen vlooienkevers, maar moet gedurende het groeiseizoen herhaaldelijk worden gebruikt. Koop een emmer rupsenlijm in een tuinwinkel, breng deze aan op meerdere houten planken en plaats deze op regelmatige afstanden tussen de groenteplanten. Bij verstoring springen de aardvlooien erop, blijven vastzitten en kunnen uiteindelijk samen met de planken worden verzameld en weggegooid.
Natuurlijke vijanden
De favoriete schuilplaatsen van vlooienkevers (geslacht “Phyllotreta”), zoals stapels bladeren en hout, trekken ook veel dierentuinhelpers aan, voor wie de kleine kevers, hun larven en ander ongedierte op het menu staan. Breng deze nuttige insecten doelgericht naar de tuin (sommige insecten zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar in de speciaalzaak) en creëer aangename leefgebieden voor de dieren, zoals schuilplaatsen of een handig geplaatst insectenhotel.
Deze dieren zitten achter de vlooienkevers aan:
- Egel
- Schrew
- loopkevers
- Predator Kever
- Parasitaire wesp
Aantrekkelijke planten
Ook heel eenvoudig en gemakkelijk te implementeren is een lokplant die in het midden van het bed wordt geplant en bedoeld is om de vlooienkevers weg te houden van de andere planten. Gebruik een plantsoort die vooral bij dieren populair is – bijvoorbeeld broccoli of radijs – en die iets groter moet zijn dan de andere bedbewoners. Plant ze samen met de pot in het perk, zodat je de eitjes en larven later kunt weggooien. Houd, in tegenstelling tot de andere perkplanten, de lokplant droog en hak deze niet fijn. Zodra de kevers zich erop hebben gevestigd, wikkelt u de plant op een warme, droge dag in een plastic zak en ha alt u deze uit het bed. Maar wacht niet te lang, anders gaan de dieren op zoek naar een andere voedselplant.
Hoe vlooienkevers vroegtijdig te herkennen
Vanwege hun kleine formaat, slechts vier millimeter lang, zijn volwassen vlooienkevers moeilijk te herkennen. De dieren laten echter een kenmerkend schadepatroon achter op de bladeren en stengels van de gegeten planten, waardoor ze gemakkelijk te herkennen zijn. De bladoppervlakken zijn bedekt met talrijke ronde, kleine gaatjes. Deze zijn meestal kleiner dan vier millimeter. De grootste schade ontstaat wanneer overwinterende vlooienkevers tussen april en mei in grote aantallen jonge planten aanvallen en letterlijk wegvreten. Kenmerkend zijn de lange achterpoten van aardvlooien.
Beste vlooien! Wees zo vriendelijk en profiteer van de regen. Zwemmen is heel gezond, als je een paar honderd meter kunt afleggen zou dat geweldig zijn. Ik duim voor jullie ✊ Dan kunnen wij onze klanten binnenkort weer verwennen met broccoli, carfiol, kool, koolrabi en rucola. Wij zien elkaar zeker nog eens terug, tot die tijd wens ik jullie een heerlijke zomer? Uw Meindlhof
Een bericht gedeeld door Meindlhof – natuurlijk groenten (@meindlhof_natuerlichgemuese) op 7 juli 2019 om 2:21 uur PDT
Tip
Een besmetting met vlooienkevers moet ook worden bestreden omdat de voedingsplaatsen op de bladeren en andere plantendelen als toegangspunten dienen voor bepaalde schimmels, zoals die van het geslacht Phoma, en zo extra schade veroorzaken door een fungicide infectie.
Welke plantensoort wordt het meest getroffen?
Door de brede verspreiding van de koolzaadvlooienkever worden plantensoorten uit de kruisbloemige familie (bot. Brassicaceae) bijzonder zwaar getroffen in de tuin. Deze plantenfamilie omvat tal van belangrijke groente- en sierplanten, zoals de volgende tabel laat zien:
| Groenteplanten | Sierplanten |
|---|---|
| Radijs, rucola, broccoli, koolrabi, witte en rode kool, bloemkool, radijs, Chinese kool, paksoi, tomaten, aardappelen, paprika | Levkoje, goudlak, nachtviolet, blauwe kussens |
Niet alleen kruisbloemige groenten worden getroffen, ook andere plantensoorten worden getroffen. Vlooienkevers zijn bijvoorbeeld vaak te vinden op basilicum of stokrozen. In de regel voeden vlooienkevers zich alleen met de bladeren van planten, maar in zeldzame gevallen kunnen ook de knollen in de bodem worden aangetast. Zo vinden de larven ook radijzen, die vaak vroeg in het jaar worden gezaaid, erg lekker.
Voorkomen is beter dan vechten
Het effectief voorkomen van een besmetting met vlooienkevers is eigenlijk niet zo moeilijk, al kost het wel wat moeite. In het beste geval beroof je de dieren van hun levensonderhoud en zorg je ervoor dat de omstandigheden die gunstig zijn voor hun voorkomen überhaupt niet bestaan. Je moet weten dat de bladkevers vooral verschijnen bij warm en droog weer – en bovendien veel belang hechten aan rust en stilte.
Een plaag kan aanzienlijk worden verminderd of zelfs volledig worden voorkomen als u de moestuin regelmatig doorsnijdt, onkruid verwijdert en de dieren met dit werk stoort. Ze zoeken snel een rustigere omgeving op. Verder moet u de grond vochtig houden door regelmatig water te geven en/of te sproeien - uiteraard alleen voor zover dit de plantengroei ten goede komt; wateroverlast is immers ook schadelijk - en het wortelgedeelte afdekken met een laag mulch. Hierdoor blijft het vocht in de grond waardoor ook de larven op de wortels gehinderd worden in hun ontwikkeling.
Als je regelmatig hakt, loop je risico op vlooienkevers
Het juiste moment
De genoemde maatregelen moeten worden uitgevoerd vanaf eind maart/begin april en daarna regelmatig tijdens de zomermaanden. In het voorjaar verstoor je de overwinterende volwassen kevers en tussen juni en augustus voorkom je dat de larven verpoppen. Pas echter op dat u de wortels van de planten niet vernietigt.
Gemengde cultuur in de moestuin
Bij gemengde cultuur plant de tuinman verschillende soorten planten samen in een bed in plaats van deze te vullen met één enkele variëteit. Het voordeel van een dergelijke mix is dat de verschillende planten elkaar versterken en aanvullen – en dat de gehele oogst niet in gevaar komt, zoals bij een monocultuur wel het geval is. Net zoals koolplanten koolkevers aantrekken, schrikken bepaalde planten, vooral uien en knoflook, ze ook af. Plant daarom beide groenten in de buurt van de kruisbloemige groenten - maar wees voorzichtig, koolgroenten en uien of knoflook worden niet noodzakelijkerwijs als ideale plantpartners beschouwd, omdat ze elkaar in andere opzichten hinderen.
Regelmatig water geven met plantenmest
In plaats van een gemengde cultuur met kool en uien te kweken, kun je de planten ook water geven met zelfgemaakte plantenmest. Dit is een beproefd biologisch huismiddeltje dat gemakkelijk te produceren is en in tegenstelling tot chemische sprays geen ongewenste bijwerkingen vertoont. Deze methode weert niet alleen de vlooienkevers (en andere plagen en ziekteverwekkers), maar voorziet de groenteplanten ook van verse, gemakkelijk toegankelijke voedingsstoffen. Naast uien en knoflook zijn ook boerenwormkruid (ook wel alsem genoemd), dat vaak in de bermen te vinden is, en alsem (bittere bijvoet) geschikt voor dit doel. Je vindt alle ingrediënten in je eigen tuin of in de vrije natuur.
Hoe je je eigen plantenmest maakt
Het maken van effectieve plantenmest vereist vooral één ding: veel tijd. Het mengsel moet minimaal tien tot veertien dagen fermenteren. Laat het daarom op een warme maar donkere plek in de tuin groeien, vooral op een afgelegen plek vanwege de geur. Giet het mengsel niet in een metalen bakje, maar in een plastic of geëmailleerde emmer. Gebruik een houten stok om te roeren.
Stapsgewijze instructies voor effectieve plantenmest
- oogst één kilo geschikt plantmateriaal
- Vermaal dit voorzichtig en doe het in een emmer
- Giet er tien liter vers water overheen
- voeg een handvol steenstof toe om een geur te creëren
- Bedek de container alleen met een jutenet
- dagelijks roeren
De mest is klaar als de vloeistof niet meer schuimt bij het roeren. Verdun het nu met water in een verhouding van 1:10 en geef je planten ermee water.
Excursus
Mulch als minder geurig alternatief voor mest
Helaas is de productie en het gebruik van plantaardige mest een zeer geurintensieve aangelegenheid. Als alternatief kunt u uienschillen, gehakte knoflook en geraspte boerenwormkruid gebruiken om kwetsbare groentebedden te mulchen. De volgende video laat dit heel goed zien, met brandnetelmulch als voorbeeld.
Wat zijn vlooienkevers?
In tegenstelling tot wat hun naam doet vermoeden, zijn vlooienkevers geen vlooien. Achter de misleidende naam schuilen zelfs verschillende soorten bladkevers (lat. Chrysomelidae). De slechts anderhalve tot drie millimeter kleine diertjes hebben echter één ding gemeen met hun naamgenoten: dankzij hun sterke springpoten springen de volwassen kevers als vlooien weg als ze gestoord worden.
Zowel de volwassenen als hun larven zijn fytofaag, zoals biologen herbivoren noemen. De insecten smullen van de bladeren van verschillende plantensoorten en van hun wortels en veroorzaken daardoor grote schade aan zowel de commerciële landbouw als de moestuinen. Terwijl de larven ondergronds leven, bevinden de volwassen kevers zich na de verpopping aan de oppervlakte en planten zich uiterst ijverig voort. Hierdoor ontstaan er elk jaar meerdere generaties, die de tuinman gedurende het hele groeiseizoen enorm irriteren.
Volwassen vlooienkevers eten bladeren, de larven beschadigen de wortels
Verschillende soorten
Niet alle vlooienkevers zijn echter hetzelfde, aangezien het een geslacht is dat ongeveer 200 verschillende soorten omvat. Psylliodes, zoals de vlooienkevers wetenschappelijk worden genoemd, worden alleen al in Europa vertegenwoordigd door ongeveer 100 soorten en hun ondersoorten. Deze zijn meestal gespecialiseerd in bepaalde plantengeslachten en -soorten en zijn alleen daarop te vinden. Omdat het niet één soort is, zien de bladkevers er heel anders uit. Ze kunnen blauwzwart of bronskleurig, blauw, grijs, geel of zelfs gestreept zijn - de verscheidenheid aan ovale, langwerpige kevers is extreem groot.
Deze drie soorten zijn bijzonder moeilijk voor tuinbezitters:
| Vlooienkeversoorten | Latijnse naam | Uiterlijk | Voorkeursplantensoort |
|---|---|---|---|
| Aardappelvlokever | Psylliodes affinis | donkerbruine schaal, gele verticale strepen | Aardappelen, tomaten en andere nachtschade |
| Grote koolzaadvlooienkever | Psylliodes chrysocephalus | glanzende, blauwzwarte tot donkergroene schaal | Rucola, radijzen, radijzen, diverse koolsoorten en andere kruisbloemige groenten |
| Hopvlo | Psylliodes attenuatus | bronskleurige tot metaalachtig groen glanzende schaal, geelrode poten en antennes | Hop, hennep en brandnetels |
De meest voorkomende soort is de grote koolzaadvlooienkever, die zich graag op zijn gemak voelt in de moestuin en daar allerlei lekker eten vindt.
Levensstijl en voortplanting
Vlooienkevers worden actief met de warme lentetemperaturen, waarbij de vrouwelijke dieren hun eieren voornamelijk in kleine gaatjes in de grond leggen op de wortels van de favoriete plantensoort, maar ook op hun bladeren. De witte larven komen ongeveer tien dagen na het leggen van hun eieren uit en voeden zich ondergronds met de delicate draadwortels van de planten. De schade die hier wordt aangericht blijft aanvankelijk onzichtbaar, maar is nog niet al te ernstig. Na ongeveer drie weken verpoppen de larven in een bodemcocon en komen uiteindelijk tussen juni en augustus uit. Alleen de volwassen kevers veroorzaken aanzienlijke schade door hun voedingsactiviteit, die zich als volgt manifesteert:
- Bladweefsel: wordt afgeschraapt met de monddelen
- Bladoppervlak: vooral jonge planten worden vernietigd
- Raamcorrosie: Het beschadigde weefsel droogt op, wordt bruin en scheurt
Het zijn niet de oudere, gevestigde en dus robuustere planten die gevaar lopen, maar eerder de jonge planten. Vooral zaailingen en zaailingen hebben nog niet voldoende weerstand om zich te verdedigen tegen een vlooienplaag en sterven snel af.
Hoewel een besmetting op koolrabi of broccoli niet al te dramatisch lijkt - hier worden immers andere plantendelen dan de bladeren gegeten - zijn duidelijk zichtbare sporen van vlooienkevers op bladgroenten zoals rucola of savooiekool niet erg smakelijk.
Volwassen vlooienkevers overwinteren in de tuin
De volwassen aardvlooien overwinteren in de tuin en vinden beschutting vooral in de grond, maar ook in lagen mulch en bladeren, onder plantenresten (ook in de compost!), in stapels stenen en hout en in hagen. Vanaf hier, als de temperaturen goed zijn, beginnen ze vroeg in het jaar aan hun vernietigingscampagne en moeten ze daarom zeker duurzaam worden bestreden.
Excursus
Vlooienkevers in een bloempot
De vervelende bladkevers kunnen niet alleen in de tuin voorkomen, maar ook in de kas en zelfs op kamerplanten. Vooral vlooienkevers in huis zijn een vervelend probleem, omdat ze niet met de gebruikelijke middelen zoals schoffels en plantenmest te bestrijden zijn. In plaats daarvan is er een oud huismiddeltje dat betrouwbaar helpt: steek een paar lucifers met de zwavelkop naar beneden in de bloempot en houd het substraat licht vochtig. De bladkevers kunnen het zwavelhoudende materiaal niet verdragen en verdwijnen.
Veelgestelde vragen
Hoe kan ik mijn jonge planten beschermen tegen ongedierte?
Gezonde, sterke planten zijn doorgaans zeer goed in staat zich te verdedigen tegen ongedierte en ziekteverwekkers. Versterk uw planten met voldoende voedingsstoffen. Vooral het regelmatig verspreiden van compost (en vroeg in het jaar beginnen) is nuttig gebleken en versterkt de planten. Jonge planten moet je in het voorjaar ook afdekken met een fijnmazig insectengaas (maaswijdte 0,8 mm) of tuinvlies.
Is het waar dat vlooienkevers ook spinazie en sla mijden?
De ervaring heeft geleerd dat vlooienkevers ook graag slaplanten aanvallen en daarom niet geschikt zijn als ontwijkingsstrategie. De dieren daarentegen houden eigenlijk niet van spinazie. Probeer eens te mulchen met gehakte spinazieblaadjes, maar pas op: slakken eten de bladgroenten ook graag. Daarom is een slakkenhek of een andere verdedigingsstrategie zinvol om de vraatzuchtige dieren op afstand te houden.
Kan ik de vlooienkevers ook niet bestrijden met insecticiden?
In principe is het natuurlijk ook mogelijk om vervelende vlooienkevers te bestrijden met insecticiden uit speciaalzaken. Daar zijn enkele geschikte preparaten voor, maar die hebben allemaal een ernstig nadeel: ze vergiftigen niet alleen vlooienkevers, maar ook andere insecten en zorgen er bovendien voor dat ook je groenten besmet raken. Biologische gewasbeschermingsmiddelen zijn beter, zoals de al genoemde gewasbeschermingsmiddelen of neemolie.
Is het waar dat roggemeel helpt tegen vlooienkevers?
Roggemeel wordt zelfs beschouwd als een oud huismiddeltje tegen vlooienkevers en verdrijft ze. Bestrooi de plant hiervoor volledig met bloem, ook met algenkalk zijn goede resultaten te behalen. Beide werken echter alleen tegen de volwassenen en niet tegen hun larven, en verpoederen kan ook voorkomen dat de plant fotosynthetiseert en zo de groei en ontwikkeling schaadt.
Tip
Draag altijd tuinhandschoenen en lange kleding als je in de moestuin werkt, want vlooienkevers bijten graag. De beten veroorzaken een jeukende uitslag en kunnen gevaarlijk zijn voor allergische mensen.
