Het zijn landplanten van uitersten. Mossen hebben de aarde al meer dan 350 miljoen jaar gekoloniseerd en gedijen onder bijna alle ecologische omstandigheden. Sommige soorten staan onder strikte natuurbescherming, andere fungeren als probleemoplosser bij de tuininrichting of worden heftig bestreden. Maak kennis met de belangrijkste mossoorten binnen de grote mosafdelingen: breedbladige mossen, levermos en hoornblad.
Welke soorten mos zijn er?
Belangrijke mossoorten zijn bladverliezende mossen (bijv. Bijvoorbeeld veenmos, veenmos, meervruchtige leskemoos, Sparriger gerimpelde broer), levermossen (bijvoorbeeld fonteinlevermos, tweetandig kamkelkmos, mals levermos) en hoornblad (zeldzaam in Duitsland). Ze zijn uiterst flexibel en groeien in verschillende ecologische omstandigheden.
De klasse van mossen geeft ons bekende mossoorten
Met meer dan 15.000 soorten worden bladverliezende mossen (Bryophyta) beschouwd als de grootste plantensoort. Door hun gewoonte met spruitjes en kleine blaadjes komen ze het dichtst in de buurt van het gangbare idee van mosplanten. Bovendien zijn binnen deze afdeling enkele van de meest populaire mossoorten vertegenwoordigd, die wel en wee in de tuin verspreiden.
- Venmossen (Sphagnidae), waarvan de watertolerante soorten ons voorzien van het turfsubstraat dat zo belangrijk is in de tuin
- Sphagnum, als ondersoort van veenmossen, levert waardevolle diensten bij de teelt van orchideeën
- Zeer fruitig Leske-mos (Leskea polycarpa), een typische vertegenwoordiger van mostapijten in uiterwaarden en op boomstammen
- Sparrow gerimpelde broer (Rhytidiadelphus squarrosus), representatief voor de soorten bladverliezend mos die ons gazon mat maken
De overlevingskunstenaars binnen de mosafdeling zijn het mosmos (Andreaeidae). Hun soort bewoont bergrotsen op alle locaties en is nog steeds te vinden op een hoogte van 5.000 meter.
Decoratief en nuttig – dit soort levermos is overtuigend
In termen van diversiteit kan de klasse van levermossen, met 10.000 soorten, gemakkelijk wedijveren met bladverliezende mossen. De meeste levermossen ontwikkelen geen blaadjes, maar eerder een zeer complexe, draadachtige thallus. Opvallend bij bladsoorten is de ronde vorm van het blad, dat – in tegenstelling tot bladmos – vaak geen hoofdnerf heeft. Deze soorten komen veel voor bij thuistuinders:
- Fonteinlevermos (Marchantia polymorpha), dat in 2013 naam maakte als mos van het jaar
- Bidentate kammos (Lophocolea bidentata), wordt beschouwd als een wijdverbreid gazononkruid omdat het droogte goed verdraagt
- Delicaat levermos (Monosolenium tenerum), de populaire mossoort met een grote thallus voor het aquarium
Levermosextract wordt zeer gewaardeerd in biologische tuinen. Zoals de Universiteit van Bonn ontdekte, werkt het product op natuurlijke wijze tegen allerlei schimmelinfecties op sier- en cultuurplanten. Veel voorkomende mossoorten die hier worden gebruikt zijn kaal fruitmos (Porella obtusata) en bezemmos (Dicranum scoparium).
Hoornmossen worden zeldzaam in Duitsland
Met iets minder dan 150 soorten worden hoornkruid beschouwd als een geïsoleerde afdeling binnen de mosplanten. Op onze breedtegraden zul je de 2 mm kleine, groene zuiltjes in het wild zelden ontdekken. Omdat hoornblad uit de tropische gebieden van de wereld komt, verschijnen ze alleen in de zomer op warme, vochtige locaties, waar ze op het eerste gezicht doen denken aan groene algen.
Tip
De onstuitbare wil om te overleven in mossen werd duidelijk tijdens een wetenschappelijk experiment. Een mosplant die ruim 1500 jaar in het poolijs bevroren was geweest, was onder ideale leefomstandigheden weer druk bezig met ontkiemen. Het is dan ook geen verrassing dat het bestrijden van mos in gazons en verharde terreinen zo tijdrovend is.
