Het Syrische vuurkruid (Phlomis russeliana), ook wel gouden krans genoemd vanwege de karakteristieke vorm van zijn kransvormige bloemen, is vrij ongevoelig voor droogte en is daarom ideaal voor steppe- en grindtuinen. De vaste plant is ook robuust, gemakkelijk te verzorgen, gaat lang mee en past zich gemakkelijk aan veel tuinlocaties aan.
Wat kenmerkt het Syrische verbrande kruid?
Het Syrische wilgenroosje (Phlomis russeliana) is een robuuste, duurzame en gemakkelijk te onderhouden vaste plant die geschikt is voor steppe-, grind- en rotstuinen. Het maakt indruk met zijn opvallende vorm, helder goudgele bloemen en weerstand tegen droogte.
Herkomst en distributie
Het Syrische wilgenroosje (bot. Phlomis russeliana), populair in veel tuinen, ook wel gouden krans genoemd of naar zijn ontdekker, de Schotse natuuronderzoeker Dr. Alexander Russell, Russell's Burnweed genoemd, is een van de minstens 100 verschillende soorten burnweed. Het soortenrijke geslacht, dat behoort tot de muntfamilie (Lamiaceae), omvat zowel vaste planten als onderheesters. Het thuisland van de meeste soorten strekt zich uit van Zuidoost-Europa over het hele Centraal-Aziatische continent tot aan China. De Syrische brandkruid komt oorspronkelijk uit de bergachtige bosgebieden van Noord-Anatolië.
Hier kan hij in het wild worden aangetroffen in zowel naald- en loofbossen als op kale gebieden, bij voorkeur in combinatie met hazelnootstruiken. De zonminnende vaste plant groeit bijzonder goed aan de randen van bomen, in open ruimtes en geeft de voorkeur aan droge of rotsachtige substraten.
Gebruik
Vuurkruiden passen in veel tuinomgevingen en zien er goed uit aan de randen van bomen, op taluds, in rotstuinen en in prairiebedden. Een droge ondergrond en wortelconcurrentie hebben geen invloed op de robuuste plant en zijn daarom veelzijdig toepasbaar. Door de opvallende groei en de hoogte van tussen de 90 en 150 centimeter – afhankelijk van de gekozen soort en variëteit – plant u de sterke vaste planten het beste in het midden van het perk, waar ze goed samengaan met vaste planten als de toorts (bot Verbascum), de blauwe wijnruit (Perovskia), ooievaarsbek (Geranium), steppesalie (Salvia nemorosa), germander (Teucrium), lavendel (Lavandula) of diverse siergrassen. Het helder goudgele bloeiende Syrische wilgenroosje harmonieert bijzonder goed met blauw of violet bloeiende soorten.
Uiterlijk en groei
De klompgroeiende vaste plant is zeer krachtig en verovert binnen korte tijd grotere tuinen en werkt daarom goed als bodembedekker. Geschikt voor het opvullen van gaten in bijvoorbeeld taluds. Uit de ondergrondse wortelstokken groeien talloze uitlopers, die indien mogelijk onder controle moeten worden gehouden met wortelbarrières of iets dergelijks. De plant heeft een dicht bladerdek, vooral in het lagere gedeelte, tot een hoogte van ongeveer 30 centimeter, waarbij de viltige, harige, hartvormige bladeren de hele winter aan de stengel blijven plakken en uitdrogen tot de lente. De vaste plant ontspruit elk jaar uit de wortelstok en kan gemakkelijk worden overwinterd.
Bloemen, bloeitijd en fruit
De sterke goudgele bloemen van het Syrische wilgenroosje openen zich tussen juni en juli, waarbij de typische labiale bloemen op verschillende verdiepingen in decoratieve kransen bij elkaar staan en soms zelfs vertakken. De bloemstengels kunnen een hoogte bereiken van maximaal 90 centimeter. Zoals alle brandkruiden is het Syrische brandkruid ook een populair weiland voor bijen.
De driehoekige notenvruchten die zich na de bloei ontwikkelen, zijn eivormig, licht behaard aan het oppervlak en bevatten talrijke zaden. Om te voorkomen dat de planten ongecontroleerd zaaien, moet je de gebruikte stengels verwijderen - het Syrische wilgenroosje reproduceert zeer succesvol, niet alleen via worteluitlopers, maar ook door zelf te zaaien.
Toxiciteit
Syrisch wilgenroosje is niet giftig voor mens of dier.
Locatie en bodem
Het Syrische wilgenroosje kun je het beste planten op een plek met volle zon, daar bloeit het het mooist. De vaste plant voelt zich echter ook op zijn gemak op een lichte, halfschaduwrijke plek, zolang de grond maar goed doorlatend, vrij droog en rijk aan voedingsstoffen is. Een los substraat is bovendien de beste garantie dat het extensief groeiende wortelstelsel voldoende ruimte heeft.
Wilgenroosje correct planten
In principe kan Phlomis het gehele groeiseizoen geplant worden, mits het weer het toelaat en er kans is op (meer) vorst. Planten in het voorjaar is echter aan te raden, bij voorkeur vanaf midden tot eind mei, omdat de planten vaak enige tijd nodig hebben om uiteindelijk te groeien. Om deze reden kan de bloei vaak pas na een of twee jaar staan worden verwacht, maar de langlevende vaste plant zal de komende decennia nog gelukkiger pronken met zijn weelderige pracht. Je kunt rekenen op zo'n vier tot zes planten per vierkante meter, geplant op een afstand van zo'n 50 centimeter van elkaar. Verrijk de grond met rijpe compost en geef de vaste planten goed water na het planten.
De typische groei van de soort kan worden beperkt met behulp van wortelbarrières (€ 49,00 bij Amazon). Maar een natuurlijke grens door concurrerende plantensoorten zoals siergrassen of ooievaarsbek dient ook dit doel.
Wilderoosje water geven
Extra water geven is alleen nodig tijdens de hete zomermaanden, anders worden de mooie, viltige bladeren snel lelijk. Altijd van onderaf water geven, nooit van bovenaf en vooral niet te veel - het Syrische wilgenroosje, dat gewend is aan droogte, is vrij weinig veeleisend en kan niet overweg met te vochtige en vooral drassige grond. Af en toe droge periodes kunnen dus zonder problemen worden doorstaan.
Bemest wilgenroosje op de juiste manier
Als het om bemesten gaat, hoeft dit zuinige bloeiwonder niet veel werk te zijn: geef hem in de lente na het snijden een beetje rijpe compost, dan heeft hij voldoende voedingsstoffen voor zijn weelderige groei.
Wilgenroosje correct knippen
Omdat de grijsgroene bladeren tot ver in de herfst en vaak zelfs in de wintermaanden aan de stengel blijven zitten en zo een decoratief element vormen in de herfsttuin, hoef je de planten pas in het voorjaar terug te knippen. Snijd de bovengrondse, nu droge delen van de plant net boven de grond af en voeg dan rijpe compost toe. In de regel loopt de vaste plant dan zeer snel weer uit.
Wilgenroosje verspreiden
Je hoeft je geen zorgen te maken over de verspreiding van wilgenroosje: de zeer krachtige vaste plant doet dit zelf zo betrouwbaar dat je in plaats daarvan meer beperkende maatregelen moet nemen. Als je een tapijtachtige spreiding in de tuin wilt, laat je de met bijen bestoven bloeiwijzen gewoon rijpen. Het wilgenroosje gaat zich dan vanzelf zaaien. Als alternatief kunt u eenvoudig de noten verzamelen en fijne zaden direct op de gewenste nieuwe locatie zaaien. Het is niet nodig om hem op de vensterbank of iets dergelijks te trekken.
Deel Wilgeroosje
Het Syrische wilgenroosje kan ook heel goed door deling worden vermeerderd, al moet je deze maatregel na ongeveer tien tot vijftien jaar voor het eerst uitvoeren. Het duurt twee tot drie jaar voordat vers geplante wilde kruiden zich op de nieuwe locatie hebben gevestigd. Daarom mag u ze, eenmaal geplant, niet zo snel opnieuw verplaatsen. Alleen als de vaste plant zich op de nieuwe plek prettig voelt en zich daardoor te snel verspreidt, kun je bijzonder brutale worteluitlopers eenvoudig met een schop van de moederplant scheiden en op een nieuwe plek herplanten. Bij het verdelen van oudere planten kun je het beste als volgt te werk gaan:
- Leg de kluit voorzichtig bloot.
- Gebruik een scherpe schop en prik voorzichtig een of meer stukken af.
- Verpletter de wortels niet!
- Graaf de worteldelen op en plant ze afzonderlijk opnieuw op een nieuwe locatie.
Overwintering
Aangezien het Syrische wilgenroosje gemakkelijk in de tuin kan overwinteren, zijn speciale maatregelen voor winterbescherming niet nodig. De bovengrondse delen van de plant moet je echter tijdens het koude seizoen laten staan en pas in het voorjaar terugsnoeien, omdat dit als winterbescherming dient. In zeer natte winters moet je de wortelstokken ook tegen vocht beschermen, anders kan schimmel zich verspreiden. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door dennen- of sparrenhout op de grond te verspreiden. Het kreupelhout houdt de grond goed droog, maar moet in het voorjaar ruim vóór het ontluiken worden verwijderd.
Ziekten en plagen
Smut-kruiden zijn ook aangenaam ongecompliceerd als het om ziekten en plagen gaat. Het enige probleem is overmatig vocht, wat de vestiging van schimmels bevordert. In natte zomers verspreidt valse meeldauw zich daarom vaak en is gemakkelijk te herkennen aan gelige tot bruinachtige vlekken op de bovenkant van de bladeren en een grijswitte schimmelgroei aan de onderkant. Snij geïnfecteerde bladeren weg en besproei de zieke planten met een zelfgemaakte paardenstaartbouillon. De bladeren moeten dan snel kunnen drogen en ook de standplaats moet droog gehouden worden.
Typisch ongedierte in de tuin, zoals de anders vraatzuchtige slakken, laat het wilgenroosje meestal met rust.
Tip
De sterke bloemstelen van het verbrande kruid kunnen gemakkelijk worden afgesneden als snijbloemen voor de vaas. Ze zijn bovendien gemakkelijk te drogen en worden daarom vaak gebruikt voor droogboeketten.
Soorten en variëteiten
Naast het Syrische wilgenroosje zijn de volgende drie soorten in veel tuinen te vinden. Alle soorten bloeien tussen juni en juli en hun kenmerkende bloemenkransen kunnen geel, roze of rood zijn. De individuele soorten lijken qua locatie, bodem en verzorgingsbehoeften sterk op elkaar.
Wilgenroosje (Phlomis tuberosa)
Het roze bloeiende bolvormige wilgenroosje heeft een volle zon, warme standplaats nodig en kan goed overweg met andere zonminnende vaste planten zoals paarse salie (Salvia officinalis 'Purpurascens') of lavendel (Lavandula). Zoals de naam al doet vermoeden, verspreidt bolvormig brandkruid zich via wortelsystemen die ondergronds groeien. Het groeit echter vrij langzaam en klonterig. De variëteiten 'Bronze Flamingo' of 'Amazone' worden bijvoorbeeld aanbevolen.
Samos wilgenroosje (Phlomis samia)
Het Samos wilgenroosje, ook wel Grieks wilgenroosje genoemd, bloeit behoorlijk bruin tot roze-paars en vormt dichte bladrozetten, daarom wordt deze soort vaak als bodembedekker gebruikt. Net als het Syrische wilgenroosje wordt de soort ongeveer 90 centimeter hoog.
Heesterachtig wilgenroosje (Phlomis fruticosa)
Deze felgeel bloeiende soort, afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, groeit als een struik en bereikt een hoogte van maximaal 100 centimeter. Omdat de wintergroene soort niet winterhard is, vriest hij in koude winters vaak ernstig terug. In het voorjaar ontspruit hij echter betrouwbaar weer uit de onderstam, dus overwinteren is meestal geen probleem. Phlomis fructicosa is geschikt voor het ontwerpen van mediterrane of steppetuinen.
