Het is algemeen bekend dat lieveheersbeestjes gunstig zijn voor de tuin. Mensen gunnen deze status immers maar al te graag aan sympathieke, schattige kereltjes. Maar wat maakt ze precies zo nuttig voor hobbytuiniers? Heel simpel: jouw culinaire voorkeuren.
Wat eten lieveheersbeestjes meestal?
Lieveheersbeestjes eten voornamelijk ongedierte zoals bladluizen, schildluizen en spintmijten. In tijden van nood kunnen ze ook vertrouwen op plantaardig voedsel zoals fruit en stuifmeel. Sommige soorten voeden zich ook met meeldauw en schimmels.
De fijne diversiteit aan lieveheersbeestjes
Lieveheersbeestjes zijn een zeer soortenrijke en diverse familie kevers. De 360 geslachten en meer dan 6.000 soorten ter wereld zijn hier slechts in kleine mate vertegenwoordigd, maar de soorten die hier leven bieden een vrij breed spectrum aan verschillende verschijningsvormen en levensstijlen.
Over het algemeen zijn het vooral de lieveheersbeestjes van de onderfamilie Coccinellinae die in Europa voorkomen. Bij het bestuderen van hun dieet beperken we ons daarom tot de soorten die daarbij horen. Uiterlijk bieden de Coccinellinae een zeer breed scala aan kleurverschijnselen, hoewel het patroon en de kleuren kunnen worden samengevat als iets typisch voor lieveheersbeestjes. Van klassiek zwart gestippeld tomaatrood tot roodgespikkeld zwart, volledig stiploos monochroom of zwart gestippeld geel, alles is aanwezig.
Lieveheersbeestje's favoriete eten
De voedingsgewoonten van de lieveheersbeestjes Coccinellinae zijn eveneens gevarieerd. Ook hier zijn er fundamentele overeenkomsten, maar ook soortspecifieke afwijkingen en eigenaardigheden. De overgrote meerderheid van de soorten eet het liefst heel gewone en vooral talrijke tuinongedierte. Deze omvatten:
- Bladluizen
- Scale insecten
- Spidermijten
Met deze culinaire voorkeuren zijn lieveheersbeestjes uiteraard uitermate welkom bij iedere tuinman, want vooral bladluizen vormen een juk dat niet echt gevaarlijk is, maar wel erg vervelend en vooral nooit helemaal uit te bannen is. Lieveheersbeestjes kunnen geen genoeg krijgen van bladluizen. Het is zonder twijfel haar lievelingseten nummer 1. Een lieveheersbeestje kan wel 50 van dit ongedierte per dag eten en komt daarom vaak maar al te graag terecht op zwaar aangetaste planten.
Larven van lieveheersbeestjes zijn nog effectiever in het decimeren van bladluizen. Ze moeten immers nog groot en sterk worden en consumeren er daarom wel 600 tijdens hun 30-60 dagen durende ontwikkelingsperiode vóór de verpopping. Eén nakomeling van een lieveheersbeestje kan ongeveer 100.000 plagen per generatie vernietigen. Je doet er dus goed aan om de lieveheersbeestjes zo comfortabel mogelijk te maken in de tuin. Meer hierover in de laatste sectie.
Afgezien van de gewone bladluizen, schildluis en spintmijten, staan er nog andere plagen op het menu van lieveheersbeestjes. Bijvoorbeeld:
- Bugs
- Thrispe
- zaagvlieglarven
- Keverlarven
- Vlinderlarven (zeldzaam)
Eng kannibalisme
Kannibalisme lijkt eigenlijk alleen maar eng in onze menselijke cultuur. In de dierenwereld is het echter volkomen normaal. Het komt ook veel voor bij de vriendelijke lieveheersbeestjes. Als de larven uitkomen, is het motto: wie het eerst komt, het eerst ma alt. Dit betekent dat de larven die als eerste uitkomen het lekkerste eten wat op hun pad komt. En dat kunnen ook de voedzame broers-eieren zijn die hiernaast liggen. Helaas kan dit een koppel eieren met ongeveer de helft decimeren. De larven komen meestal tegelijkertijd uit.
Als er geen vlees meer is
In tijden van oorlog en hongersnood worden wij mensen ook creatief als het gaat om alternatief voedsel. En lieveheersbeestjes moeten ook overstappen op ander voedsel als het gebruikelijke voedselaanbod in sommige jaren schaars is. Wanneer bladluizen, schildluis etc. opraken, vinden lieveheersbeestjes de noodoplossing in plantenvoeding. Vooral fruit en stuifmeel vervangen dan het anders eiwitrijke insectenvoer door hun zoete energie.
Er is zelfs een soort Coccinellinae, de Bulaea lichatschovi, waarvan de larven in principe een vegetarisch dieet eten, namelijk stuifmeel.
Nog nuttiger voorkeuren
Alsof het vernietigen van ongedierte nog niet genoeg is voor de hobbytuinier, houden sommige soorten lieveheersbeestjes ook plantenziekten tegen via hun dieet. Soorten van de stammen Halyziini en Psylloborini voeden zich gemakkelijk met meeldauw en schimmels en kunnen daarom verlichting bieden aan zieke planten. Schimmelsoorten die in dit land voorkomen zijn vooral het zestienstippelig lieveheersbeestje en het gele tweeëntwintigstippelig lieveheersbeestje.
Soorten met schadelijke voedingsgewoonten
Je zou het niet moeten geloven, maar er zijn eigenlijk soorten lieveheersbeestjes die vanwege hun eetgewoonten als ongedierte worden geclassificeerd. Omdat sommige soorten zich over het algemeen voeden met planten, niet met stuifmeel, maar met de bladeren van nuttige planten en sierplanten.
De meest relevante herbivore lieveheersbeestjes in dit land zijn het vierentwintigstippelige lieveheersbeestje. Hij is vooral geïnteresseerd in kruidnagelplanten, zoals zeepkruid en koekoekskruid, kruidnagel, klaver, luzerne, rapen en aardappelen. Hij eet alleen de toppen van de bladeren, maar kan meer schade aanrichten.
Hoe lieveheersbeestjes aantrekken
Het aantrekken van ongedierte is een beetje een paradox: lieveheersbeestjes komen immers het liefst op plaatsen waar veel bladluizen te eten zijn. Het promoten van bladluizen die je eigenlijk wilt decimeren is in eerste instantie een contradictie. Maar je kunt dit oplossen door een extra zone in de tuin te reserveren voor lieveheersbeestjes – en bladluizen. Door een achterhoekje van je tuin los te laten en daar bladluizen vrij te laten ontwikkelen, kun je bovendien voldoende lieveheersbeestjes krijgen, die dankzij hun mobiliteit dan ook nuttig kunnen zijn in de rest van de cultuurtuin.
Gezien de overwegend gunstige voedingsgewoonten van lieveheersbeestjes, wil je natuurlijk dat ze dat doen
