Volgens een duizenden jaren oude Griekse legende zijn de kleurrijk bloeiende hyacinten ontstaan uit het bloed van de mooie jongeman Hyakinthos, die per ongeluk werd vermoord door de god Apollo. De voorjaarsbloeier fascineert nog steeds mensen, omdat zijn pracht en praal in talloze felle kleuren te zien is. Gelukkig zijn bolbloemen gemakkelijk te planten en te verzorgen. De tips in het volgende artikel vertellen je waar je op moet letten.
Wat zijn de kenmerken van tuinhyacinten?
Tuinhyacinten, ook wel Hyacinthus Orientalis genoemd, zijn kleurrijke voorjaarsbloeiers met intens geurende trossen klokvormige bloemen. Ze geven de voorkeur aan een zonnige standplaats, losse grond en kunnen zowel in de tuin als in potten worden gekweekt. Hyacintenbollen zijn winterhard en meerjarig.
Herkomst en distributie
Onze tuinhyacinten zijn uiteraard niet de originele Hyacinthus-plant, maar zijn hybride variëteiten die voornamelijk zijn voortgekomen uit de wilde soort Hyacinthus Orientalis. Deze komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en groeit vooral in Syrië, Turkije en Libanon op rotsachtige, dorre substraten en op bergachtige hoogten tot 2000 meter.
De eerste planten bereikten Europa al in de 16e eeuw en werden al snel erg populair, vooral in aristocratische kringen. Door veredeling en selectie zijn er binnen slechts 100 jaar talloze nieuwe variëteiten in vele kleuren ontstaan.
Gebruik
Hyacinten zijn al in januari verkrijgbaar in de winkels. De bloemen worden vervolgens in speciale potten of plantenbakken geplant en beginnen te bloeien zodra ze worden gekocht.
Naast het bewaren in potten, worden de bollen vaak in de tuin geplant, waar ze door hun vroege bloei een van de eerste tekenen van de lente zijn.
Uiterlijk en groei
Afhankelijk van de variëteit worden hyacinten tussen de 15 en 30 centimeter hoog. Zoals alle bolbloemen kennen ze een kort groeiseizoen, waarbij de eerste bladpunten al in februari zichtbaar worden. Hieruit ontstaat een plukje bladeren, dat op zijn beurt de sterke bloemstengel omsluit. De plant is in juli al verwelkt en bereidt zich voor op overwintering.
Hyacintenbollen zijn meerjarig en komen elk jaar uit. Ze bestaan uit individuele schalen die voedingsstoffen leveren en opslaan. De bol vormt van binnenuit voortdurend nieuwe schubben, terwijl de buitenste de energie leveren voor ontluiken en bloeien. Om de hyacintbloemen ieder jaar weer te kunnen bewonderen, moeten de planten tijdens het groeiseizoen meer energie opslaan dan ze daadwerkelijk nodig hebben om te bloeien. Alleen dan kunnen zich nieuwe schubben vormen. Aan de andere kant krimpt de ui als de toevoer van voedingsstoffen en water onvoldoende is.
bladeren
Hyacinten vormen vier tot zeven bandvormige, basale bladeren die tot 30 centimeter lang en twee centimeter breed kunnen worden. Ze stralen fris, lichtgroen uit en omhullen de bloemstengel, die iets later verschijnt.
Bloei en bloeitijd
De bloemstengel ontspruit meestal samen met de rozetachtige bladeren. De dikke, vlezige stengel wordt tot 30 centimeter hoog en draagt een groot aantal klokachtige bloemen, gerangschikt in een tros. In de regel ontwikkelt zich uit elke bol slechts één bloemsteel, maar zeer zelden kunnen er twee zijn. Hoeveel individuele bloemen er op een hyacint zitten en hoe groot de tros wordt, hangt af van de variëteit, de grootte van de bol en de standplaats en verzorgingsomstandigheden.
De zeer intens geurende hyacintenbloemen zijn te bewonderen van april tot en met mei en hebben een uiterst uitgebreid kleurenspectrum: wit, rood, roze en oranje, violette en zelfs blauwe tinten zijn beschikbaar. Er zijn ook dubbelbloemige en veelkleurige variëteiten.
De individuele bloemen bestaan uit drie bloemblaadjes en drie kelkblaadjes, die samen groeien en grotendeels dezelfde kleur hebben.
Fruit
Aangezien hyacinten na de bloei moeten worden teruggesnoeid om de reserves van de bol te behouden, ontwikkelt de bloem zelden vruchten.
Maar als je een bloemstengel hebt gemist, kun je de zaden die erin rijpen gebruiken om te zaaien. Hyacinten zijn angiospermen waarvan de zaden onmiddellijk moeten worden gezaaid nadat de rijpe vrucht is vergaan. Ze mogen niet uitdrogen, omdat ze hierdoor hun vermogen om te ontkiemen verliezen.
In de natuur transporteren mieren zaden zodat ze ontkiemen in de donkere en warme omgeving van een mierenhol. Het duurt echter erg lang voordat het zover is, omdat de zaden in de zomermaanden eerst een warme fase moeten doorlopen en vervolgens in de winter een koude gelaagdheid. Pas dan wordt de kiemremming verbroken en ontkiemen de zaden. Je moet echter tussen de drie en vijf jaar wachten voordat de eerste bloei plaatsvindt.
Is tuinhyacint giftig?
Hyacinten bevatten calciumoxalaat en andere gifstoffen die huidirritatie kunnen veroorzaken. Iedereen die veelvuldig met bollen en bloemen omgaat, kan ziek worden van zogenaamde hyacintenschurft. Dit manifesteert zich door roodheid, puisten en jeuk, maar kan ook tot ernstige ontstekingen leiden. Uien en andere plantendelen mogen niet worden geconsumeerd omdat ze maag- en darmproblemen veroorzaken, waaronder braken en diarree.
De plant is ook giftig voor dieren: katten, honden, paarden en knaagdieren (cavia's, hamsters, konijnen) en vogels kunnen min of meer ernstige vergiftigingsverschijnselen krijgen door het eten van planten- en uienschillen. Omdat de gifstoffen de slijmvliezen irriteren, treden doorgaans verhoogde speekselvloed en slikproblemen op, waaronder krampen, braken en diarree.
Welke locatie is geschikt?
De bolbloemen geven de voorkeur aan een warme en zonnige standplaats. Deze dient beschermd te worden tegen weersinvloeden zoals kou en regen. Je kunt hyacinten in de tuinperk kweken, maar ook in potten of andere plantenbakken op het balkon of terras.
Vloer
Hyacinten houden van losse, minerale of humusrijke grond, maar deze mag niet te vochtig zijn. Een goede drainage is belangrijk, zodat de bollen niet gaan rotten in de vochtige omgeving. Hiervoor kunt u bijvoorbeeld onder de bollen een laag zand van ongeveer vijf centimeter dik in de grond aanbrengen, waardoor overtollig vocht snel kan wegsijpelen.
potcultuur
De voorjaarsbloeier kan gemakkelijk in kleine potten worden gekweekt of in groepen in grotere plantenbakken worden geplant, al moet je de planten wel regelmatig van water voorzien. De ui mag niet uitdrogen, maar ook niet te vochtig zijn. Overtollig water mag niet in de plantenbak of schotel blijven staan, maar moet na het besproeien direct worden verwijderd. Als de wortels van de hyacint te lang in het water staan, gaan ze rotten, en dat geldt ook voor de rest van de plant. Als substraat is normale, in de handel verkrijgbare potgrond geschikt, die u kunt mengen met een beetje grof zand.
Snijd de uitgebloeide bloemstengel af. Laat de bladeren echter staan totdat ze geel zijn geworden en volledig droog zijn. Zet de potten met de uien nu in een koele, donkere kamer, bijvoorbeeld de kelder, en laat ze daar overwinteren tot volgend voorjaar.
Cultuur in een glas
Hyacinten worden al zo'n 100 jaar gekweekt in speciale potten met een bolvormige bodem en een gebogen bovenkant. Bij zo’n hyacintenglas vul je alleen het onderste deel met water, aarde is niet nodig. De ui ligt in de bovenste schaal en krijgt voldoende vocht zonder direct in contact te komen met het water. De ui in het waterglas moet ongeveer twee tot drie maanden donker en koel bewaard worden. Gedurende deze tijd vul je dagelijks vers water bij. Pas als de bloemstengels en bladeren verschijnen, plaats je het glas op de vensterbank.
Het nadeel van deze methode is echter dat de hyacintenbol door het gebrek aan bemesting geen voedingsstoffen kan opslaan en daardoor na de bloei inzakt en niet meer gebruikt kan worden.
Tuinhyacinten correct planten
Graaf eerst een plantgat dat ongeveer twee keer zo diep moet zijn als de bol hoog is. De minimale diepte is echter tien centimeter. Als de grond zwaar is, voeg dan een laag zand toe aan de bodem van het gat om als drainage te dienen. Meng het uitgegraven materiaal met een flinke handvol compost en plaats tenslotte de bol in het gat. De brede kant moet naar beneden wijzen en de smallere kant naar boven. Vul nu het plantgat met aarde en druk het lichtjes aan. Markeer de plek met een bamboestok of iets dergelijks, zodat je er in het voorjaar niet per ongeluk iets anders overheen plant of zelfs de grond omgraaft.
Wat is de beste tijd om te planten?
Hyacintenbollen moeten tussen oktober en november op een milde en droge dag in de tuin worden geplant.
De juiste plantafstand
Er moet een afstand van minimaal 15 centimeter worden aangehouden tot de naburige plant.
De tuinhyacint water geven
Hyacinten die vers in potten zijn geplant, hebben weinig water nodig en mogen daarom niet overmatig worden bewaterd. Pas na het ontluiken neemt de waterbehoefte licht toe. Het juiste moment om opnieuw water te geven is wanneer het plantensubstraat aan de oppervlakte is opgedroogd. Giet nooit rechtstreeks op de ui, maar alleen eromheen.
Hyacintenbollen die in de tuin worden geplant, hoeven helemaal geen water te krijgen, omdat de grond in de lente meestal vochtig genoeg is.
Tuinhyacint op de juiste manier bemesten
Je moet geplante hyacinten in het vroege voorjaar bemesten met een beetje compost, terwijl potplanten indien mogelijk in vers substraat moeten worden geplaatst.
Tuinhyacint correct afsnijden
De vlezige bloemstengel moet na de bloei worden verwijderd om de voedingsreserves van de bol te beschermen. Verwijder de bladeren echter niet direct, maar wacht tot ze geel en droog zijn. De bloembol onttrekt toch de voedingsstoffen die hij bevat, waardoor het voortijdig wegknippen ongunstig is.
Overzomeren / Overwinteren
Aangezien de vegetatiefase van de hyacint in juli eindigt, kunt u de bol na het verwelken gewoon met rust laten. Geplante exemplaren kunnen gewoon in de grond blijven en zijn in de herfst bedekt met sparren- en dennentakken of een dikke laag bladeren. Vanaf februari/maart moet deze beschermlaag echter weer verwijderd worden omdat de bloemen al vroeg in het jaar uitlopen. U kunt de bollen ook in de zomer uitgraven, koel, droog en donker bewaren en in het najaar weer in de grond steken. Hyacintenbollen zijn absoluut winterhard, zolang ze niet in een pot worden gekweekt.
Tuinhyacint vermeerderen
Het verwijderen van de gebruikte hyacintenbollen in de zomer heeft een groot voordeel: op deze manier kun je de kweekbollen scheiden voor vermeerdering. Om deze te kunnen ontwikkelen hebben de bloemen een goede standplaats en verzorgingsomstandigheden nodig in de vorm van voldoende water en een evenwichtige toevoer van voedingsstoffen. Je kunt de moederuien stimuleren om zich te delen door diepe kruisvormige sneden in de basis van de bol te maken voordat je ze in de herfst plant.
Plant de kleine uien apart in de herfst. De bloemen die eruit groeien zijn aanvankelijk klein en schaars, maar bloeien na ongeveer twee tot drie jaar net zo uitbundig als de moederplant. Overigens is het verwijderen van de brouien niet alleen nuttig voor de vermeerdering, maar heeft het ook voordelen voor de moederui: deze raakt tijdens het trainen van de dochters veel voedingsstoffen kwijt.
Hoe transplanteer ik correct?
Verplanten naar een nieuwe locatie is heel eenvoudig: het enige dat u hoeft te doen is de bollen opgraven en ze in de herfst opnieuw op hun nieuwe locatie planten.
Ziekten en plagen
Net als alle bolbloemen worden hyacinten bedreigd door in de bodem levende plagen zoals veldmuizen. Bovengronds kunnen vooral slakken en zuigende insecten zoals bladluizen het sappige blad proeven.
Als het om ziekten gaat, zijn schimmelinfecties de belangrijkste die optreden tijdens het ontluiken in de lente. Grijze schimmel veroorzaakt door de Botrytis-schimmel komt veel voor en is zichtbaar als bruine vlekken op de stengels en bladeren. Geïnfecteerde planten moeten onmiddellijk worden verwijderd om infectie te voorkomen.
Kies een locatie die niet te vochtig en luchtig is om schimmelziekten vanaf het begin te voorkomen.
Tip
In de tuin moet je de zware bloemtrossen ondersteunen met een houten stok of iets dergelijks, anders hebben ze de neiging om te buigen, vooral na lange perioden van regen.
Soorten en variëteiten
De ruim 200 verschillende soorten tuinhyacinten zijn voornamelijk onderverdeeld op basis van hun bloemkleuren. Er zijn witte, blauwe, paarse, roze, oranje en rode varianten, waarbij de paarse en blauwe tinten de meest voorkomende zijn. De soorten 'Blue Jacket' (blauwe bloemen), de witbloeiende 'Carnegie' en de 'Fondant' met zijn betoverende roze bloemen zijn erg populair. De paarsrood bloeiende 'Woodstock' is daarentegen een van de zeldzamere soorten en is daarom bijzonder opvallend.
Rassen als 'Crystal Palace' en 'General Köhler' hebben daarentegen dicht gevulde, blauwe bloemen, terwijl de witte pracht van 'Snow Crystal' doet denken aan zachte sneeuwvlokken. 'Prince of Love' heeft uitzonderlijk zalmroze bloemen, 'Hollyhock' maakt indruk met zijn prachtig gevulde, sterk rode bloemen. Ook zeer zeldzaam zijn variëteiten met geelachtige variëteiten zoals 'Gipsy Queen' en 'Odysseus'.
De verschillende variëteiten ontwikkelen zeer verschillende bloeiwijzen. Sommige maken indruk met zeer dichte, grote bloemtrossen, andere zijn losser en delicater. Ook de zogenaamde “Multiflora” soorten, die altijd meerdere bloemscheuten per bol produceren, zijn een interessante blikvanger. Daartoe behoren bijvoorbeeld de blauwe ‘Anastasia’ en de roze ‘Freestyler’. Multiflora-hyacinten bloeien meestal met losse bloeiwijzen die minder dicht bedekt zijn met individuele bloemen.
