De Australische flessenboom (bot. Brachychiton rupestris) wordt in dit land doorgaans verkocht als geluksboom, heeft door zijn bizarre groei een hoge sierwaarde en wordt bovendien als robuust en gemakkelijk te verzorgen beschouwd. Hij moet niet worden verward met de olifantspoot (bot. Beaucarnea recurvata), ook wel bekend als de flessenboom, maar is een soort afkomstig uit Midden-Amerika.
Wat is een geluksboom en hoe verzorg je hem?
De geluksboom (Brachychiton rupestris) is een Australische plant met een bizarre groei en een hoge sierwaarde. Het vereist een zonnige locatie, goed doorlatend substraat en matige watergift. Hij is robuust en gemakkelijk in onderhoud, ideaal voor beginners en als kamerplant.
Herkomst en distributie
Wij bieden de Australische flessenboom (bot. Brachychiton rupestris) aan onder de algemene naam lucky tree. Deze soort, die behoort tot de Sterculia-familie en in zijn natuurlijke habitat tot 25 meter hoog wordt, is verwant aan de cacaoboom, maar komt oorspronkelijk uit Australië. De groenblijvende boom met zijn bizarre uiterlijk is vooral wijdverspreid in de Australische staat Queensland – en blijkt al duizenden jaren buitengewoon nuttig te zijn. De vetplant slaat water op in zijn stam, die door wandelaars in droge tijden wordt gebruiktIn geval van nood te gebruiken als drinkwaterreservoir. Daarnaast worden plantendelen zoals zaden, bladeren en wortels traditioneel door de inheemse Aboriginals als voedsel bereid.
Exemplaren die hier als kamerplanten verkrijgbaar zijn, komen niet uit Australië, maar voornamelijk uit Israëlische veredeling. Verder staat de ook als kamerplant populaire olifantspoot ook wel bekend als flessenboom, maar deze boom, afkomstig uit de droge wouden van Midden-Amerika, is een succulente soort van het geslacht Beaucarnea binnen de aspergefamilie (bot Asparagaceae).
Gebruik
De geluksboom is hier vanwege zijn oorsprong niet winterhard en kan daarom alleen in potten worden gekweekt. De plant kan het hele jaar door prima als kamerplant gehouden worden, maar voelt zich tijdens de warme zomermaanden ook erg prettig op een zonnige en droge plek op balkon of terras.
Uiterlijk en groei
De geluksboom, die botanisch correct de smalbladige flessenboom (bot. Brachychiton rupestris) of, vanwege zijn oorsprong, de Queensland-flessenboom wordt genoemd, behoort tot de kaasjeskruidfamilie (bot. Malvaceae). Naast de soort omvat het geslacht van de flessenbomen (bot. Brachychiton) nog ongeveer 30 andere soorten met zeer verschillende groei en hoogte. Naast de flessenboom wordt ook de verwante Australische vlamboom (bot. Brachychiton acerifolius) vaak als sierplant gekweekt.
De succulente geluksboom heeft een bizarre groei, die merkbaar is aan een stam die tot 3,5 meter dik is op borsthoogte - uiteraard alleen in zijn natuurlijke staat, want wanneer hij in een container wordt gekweekt, groeit de boom tussen de tien en 25 meter hoog, ongeveer twee meter aanzienlijk kleiner. In de woonkamer kan hij echter ook behoorlijk groot worden, wat vaak pas enige tijd na aankoop merkbaar is: Omdat de planten voor de verkoop in bijzonder smalle potten worden geplant en met groeiremmende middelen worden behandeld, beginnen ze in veel gevallen te groeien sterk na de eerste verpotten groeien.
Bladeren, bloemen en fruit
De groene bladeren zijn enkelvoudig of gedeeld en hebben één tot meerdere bladbladen die tot elf centimeter lang en maximaal twee centimeter breed kunnen worden. De crèmekleurige bloemen verschijnen tussen september en november in hun natuurlijke habitat, maar worden zelden binnen gekweekt. De langwerpige vruchten rijpen van november tot mei.
Toxiciteit
De soort Brachychiton rupestris wordt als niet-giftig beschouwd en kan daarom veilig worden gekweekt in huishoudens met kleine kinderen en huisdieren.
Welke locatie is geschikt?
De thuisregio van de flessenboom is subtropisch tot tropisch Australië, waar het tijdens het regenseizoen zwaar kan regenen, maar dit wordt altijd gevolgd door een lange droge periode. De bomen verdragen lichte vorst van korte duur tot ongeveer min zeven graden Celsius. De geluksboom voelt zich het meest op zijn gemak op een locatie die zo zonnig, warm en beschermd is tegen tocht en koude regen. In het appartement hoort de flessenboom direct naast een zonnig raam, dat bij voorkeur op het zuiden ligt. Als de plant echter verder in de kamer staat of als er geen raam op het zuiden is, kan extra verlichting het gebrek aan licht absorberen.
Als je de plant in de winter in de huiskamer en tijdens de zomermaanden buiten wilt kweken, moet je hem langzaam en stapsgewijs aan zijn nieuwe standplaats in de tuin of op het terras/balkon van rondom laten wennen einde van mei. Laat ze niet een nachtje buiten staan, maar zet ze de eerste paar dagen in ieder geval een nachtje terug in de woonkamer. Op zeer blootgestelde locaties mag u de geluksboom niet onmiddellijk blootstellen aan de brandende zon, vooral niet rond het middaguur, omdat dit vaak leidt tot schade door zonnebrand. Ook hier is het zinvol om geleidelijk aan de nieuwe locatie te wennen.
Ondergrond en drainage
Cactusgrond is zeer geschikt gebleken voor de speciale behoeften van de sappige geluksboom. Je kunt deze ook zelf mengen uit humusgrond en grof zand. Naast een goed doorlatend substraat is ook een betrouwbare potdrainage belangrijk, omdat de plant, afkomstig uit droogtegebieden, geen wateroverlast verdraagt. De plantenbak moet daarom een drainagegat aan de onderkant van de pot hebben, zodat overtollig gietwater snel kan worden afgevoerd. Je kunt onderaan ook een laag geëxpandeerde klei van één tot twee centimeter dik aanbrengen, die zorgt voor de nodige waterafvoer.
De geluksboom water geven
Het belangrijkste principe bij het water geven van de geluksboom is: het is beter om hem droog dan vochtig te houden! De plant komt immers uit zeer droge streken, waardoor de wortelbasis, die de vorm heeft van een fles, zich heeft ontwikkeld tot een waterreservoir en zich aanpast aan de omgeving. Geef daarom slechts matig water tijdens de hete zomermaanden en heel weinig tijdens het koude seizoen. In plaats daarvan verdraagt de flessenboom korte droge fasen zeer goed, daarom is vakantieverzorging in principe niet nodig. Tijdens bijzonder warme dagen kun je je plant iets goeds doen door de bladeren te besproeien met een fijne bestuiver.
Bemest de geluksboom op de juiste manier
Tussen april en september dient u de geluksboom elke twee weken te voorzien van een vloeibare meststof voor groen- of kamerplanten, die u samen met het gietwater toedient. Gebruik de voedingsstoffen echter matig, omdat overbemesting de boom snel kan verzwakken. Na het verplanten in het voorjaar kan de bemesting enkele weken achterwege blijven als u voorbemest substraat gebruikt.
Knip de fortuinboom correct
De geluksboom hoeft niet te worden gekapt. Bruine bladeren kun je slechts af en toe voorzichtig verwijderen. Snoeien is in principe mogelijk door de scheutpunten van de boom te verwijderen. Aan de andere kant, als je hem gewoon laat groeien zonder een schaar te gebruiken, zal de plant soms na een paar jaar gaan bloeien en mooie roze klokvormige bloemen vertonen.lees meer
Verspreid fortuinboom
De gemakkelijkste manier om de geluksboom te vermeerderen is door stekken die je in de lente knipt:
- Snijd de scheutpunten af van ongeveer tien centimeter lang.
- Doop de afgeknipte uiteinden in wortelpoeder.
- Plant de stekken afzonderlijk in potten met groeimedium.
- Houd dit altijd een beetje vochtig.
- Leg een doorschijnende folie over de pot.
- Kweek de stekken ook onder glas.
- Hierdoor blijft de lucht gelijkmatig vochtig, wat de wortelgroei bevordert.
- Echter dagelijks ventileren.
- Verplant de jonge geluksbomen in cactusaarde zodra de eerste nieuwe scheuten verschijnen.
Als alternatief kunt u zaden ook bij speciaalzaken kopen en deze voor uw eigen zaaien gebruiken. Het is echter belangrijk om geduld en veel gevoeligheid te hebben.
Overwintering
Tijdens de wintermaanden profiteert de flessenboom van een rustfase rond de 12 tot 15 graden Celsius, waarin hij stopt met groeien en nog maar een beetje water nodig heeft. Verminder daarom vanaf ongeveer september de hoeveelheid water langzaam en geef de plant uiteindelijk slechts beetje bij beetje water. Bemest de geluksboom gedurende deze tijd helemaal niet en begin pas weer met bemesten als de eerste nieuwe scheuten verschijnen. Warm overwinteren in de huiskamer kan in principe ook, maar dan vormen zich vaak dunne, zwakke scheuten.
Ziekten en plagen
De geluksboom is een echte beginnersboom, de niet veeleisende plant zal immers geen aanstoot nemen aan eventuele verzorgingsfouten. Het enige probleem is wateroverlast. Daarom moet u bij het verpotten altijd een dikke drainagelaag op de bodem van de pot aanbrengen. Idealiter bestaat dit uit geëxpandeerde klei of kiezelstenen. Bovendien mag er nooit overtollig gietwater in de plantenbak of schotel achterblijven. Als er bruine bladpunten verschijnen, is de luchtvochtigheid te laag. Je kunt het eenvoudig vergroten door de geluksboom te besproeien met een spuit.
Tip
De geluksboom kan ook heel goed worden omgeschoold tot bonsai. De plant ziet er dan ook bijzonder goed uit dankzij de kronkelende wortels, die zich ontwikkelen door de typische positie in platte kommen.
Soorten en variëteiten
Naast de Australische flessenboom wordt de geld- of pennyboom (bot. Crassula ovata) vaak verkocht onder de naam geluksboom. Deze dikbladige plant, afkomstig uit Zuid-Afrika, is een populaire, makkelijk te verzorgen kamerplant en kan bij goede kweek wel een meter hoog worden.
Uiterlijk vrij gelijkaardig is de olifantspoot (bot. Beaucarnea recurvata), die uit Mexico komt en ook vaak een flessenboom wordt genoemd, maar geen familie is van de Australische flessenboom. De olifantspoot is bovendien zeer robuust, gaat lang mee en is de ideale beginnersplant.
Als je op zoek bent naar iets bijzonders, dan is de vlammenboom (bot. Delonix regia), ook wel flamboyant genoemd, wellicht de juiste kamerplant voor jou. De boom, afkomstig uit Madagaskar, maakt indruk met zijn felrode bloemen, waaraan hij ook zijn naam dankt. Ook de Australische vlamboom (bot. Brachychiton bidwilii of Brachychiton acerifolius) ontwikkelt prachtige rode bloemen en is zeer geschikt voor de potteelt.
Wat alle hier genoemde soorten gemeen hebben, is dat het gemakkelijk te verzorgen vetplanten zijn die niet onmiddellijk doodgaan, zelfs als ze lange tijd afwezig zijn.
