De klimhortensia (Hydrangea petiolaris) behoort tot de hortensiafamilie (Hydrangeaceae) en is nauw verwant aan de tuinhortensia (Hydrangea macrophylla). Net als deze vormen klimhortensia's grote, parapluvormige bloeiwijzen, maar dankzij hun hechtwortels groeien ze zelfstandig tot 15 meter hoog. De sierplant, die vaak in tuinen wordt geplant, kan op verschillende manieren worden gebruikt en wordt als zeer gemakkelijk te verzorgen beschouwd.
Wat is een klimhortensia?
De klimhortensia (Hydrangea petiolaris) is een onderhoudsvriendelijke klimplant uit de hortensiafamilie die tot 15 meter hoog kan worden. Het is geschikt voor het vergroenen van huismuren, schuttingen of pergola's en heeft talloze glanzende groene bladeren en grote, parapluvormige, roomwitte bloemen die verschijnen tussen mei en juli.
Herkomst en distributie
Net als veel hortensiaplanten komt de klimhortensia uit Oost-Azië. In Korea, Japan en Taiwan is de soort wijdverspreid, zowel in tuinen als in de uitgestrekte bossen. In Europa en Amerika wordt de krachtige klimplant gebruikt als sierplant, maar vanwege zijn robuustheid wordt hij nu ook in het wild vrijgelaten.
Gebruik
Als klassieke klimplant klimt Hydrangea petiolaris op huismuren, hekken, muren, oude en dode bomen, pergola's en andere hekjes. Om dit te doen, gebruikt de plant zijn hechtwortels, met behulp waarvan hij zelfstandig omhoog klimt en zich aan de grond verankert. Trellies zoals koorden, haken, etc. zijn alleen nuttig voor vers geplante jonge planten, zodat ze het juiste pad vinden. Als de plant niet kan klimmen, groeit hij – afhankelijk van de soort – als bodembedekker of als brede, halfronde struik tot twee meter hoog.
Uiterlijk en groei
Aan de van het licht afgekeerde kant vormen de scheuten van de klimhortensia sterke hechtwortels, die na verloop van tijd houtachtig worden en zich ontwikkelen tot dikke takken. Oudere planten hebben doorgaans een zeer knoestige groei en de roodbruine bast op het dikke hout laat ook los. Op muren, muren of hekjes bereiken klimhortensia's een gemiddelde hoogte van tussen de zes en zeven meter, maar in uitzonderlijke gevallen kunnen ze ook een hoogte bereiken tot 15 meter. Bij jonge planten is de groei relatief langzaam, zo'n 15 tot 20 centimeter per jaar, maar neemt toe met de leeftijd tot een jaarlijkse groei van maximaal 40 centimeter - op voorwaarde dat de locatieomstandigheden optimaal zijn.
bladeren
Het dichte bladerdek van klimhortensia's bestaat uit talrijke glanzende groene, afgeronde tot eivormige bladeren van tot tien centimeter lang. Deze staan tegenover elkaar op lange stelen en verkleuren bij de meeste soorten in de herfst prachtig geel. Sommige van de nieuwere variëteiten produceren echter geen herfstkleuren meer, maar blijven tot het volgende voorjaar groen op de scheuten, tenminste in milde winters.
Bloei en bloeitijd
De grote, parapluvormige bloemen van klimhortensia's, die tussen mei en juli verschijnen, zijn altijd crèmewit. Ze verspreiden een lichte, zoete geur die de plant onweerstaanbaar maakt voor bijen, hommels en vlinders. Vanwege hun overvloed aan nectar zijn klimhortensia’s waardevolle insectenvoedselplanten.
De platte paraplupluimen, tot 25 centimeter breed, bestaan grotendeels uit witte, steriele showbloemen. Alleen de binnenste bloembladen - herkenbaar aan de ontbrekende bloembladen - zijn vruchtbaar.
Als je van de weelderige bloei van deze planten wilt genieten, heb je geduld nodig: klimhortensia's bloeien pas vijf tot acht jaar na het planten.
Fruit
De wilde vormen van de klimhortensia produceren tot in de herfst kleine, onopvallende capsulevruchten. De ontwikkeling van zaadhoudende vruchten is echter niet te verwachten in gecultiveerde vormen.
Is klimhortensia giftig?
Net als alle hortensia's wordt de klimhortensia als licht giftig beschouwd. Alle delen van de plant bevatten gifstoffen zoals glycosiden (blauwzuur), saponinen, maar ook hortenol en hortensia. Wanneer grotere hoeveelheden worden geconsumeerd, veroorzaken deze milde vergiftigingsverschijnselen, zoals duizeligheid en misselijkheid. De bladeren, bloemen en andere delen van de plant smaken echter extreem bitter, dus het is onwaarschijnlijk dat kinderen in de verleiding komen om er meer van te proeven. Wrijf een vers blad tussen je vingers en je merkt de lichte geur van bittere amandelen.
Verder kunnen de ingrediënten van de klimhortensia een contactallergie veroorzaken bij mensen die er gevoelig voor zijn, maar dit kan vermeden worden door het gebruik van handschoenen en andere beschermende kleding (bijvoorbeeld bij het snoeien van de plant).
Huisdieren daarentegen zijn problematischer, omdat klimhortensia's giftig zijn voor katten, honden enz. en bij hen ernstige vergiftigingsverschijnselen kunnen veroorzaken.lees meer
Welke locatie is geschikt?
Klimhortensia's voelen zich het prettigst op heldere, maar niet in de volle zon en op warme locaties. Kies een gedeeltelijk beschaduwde, licht beschaduwde of zonnige plek, maar deze mag niet direct in de schaduw staan; als het te donker is voor de plant, zal deze geen bloemen produceren. Een tamelijk vochtige en koele plek in de tuin is ook ideaal.
Vloer
Idealiter is de potgrond humus, vers, doorlatend en licht zuur. Klimhortensia's verdragen geen kalkrijke grond en zijn bovendien zeer gevoelig voor zware en compacte grond.
Klimhortensia correct planten
Zet de klimhortensia in een goed doorlatend plantgat dat ongeveer twee keer zo breed en diep is als de kluit van de plant. Maak de zijwanden en de bodem van het gat los met een graafvork, zodat de wortels gemakkelijker kunnen groeien. Meng het uitgegraven materiaal met rijpe compost, hoornkrullen en eventueel rododendrongrond. Bevestig de scheuten van de jonge plant aan een klimhulpmiddel, zodat deze de goede kant op wijst. Zorg er vooral bij huismuren voor dat u een traliewerk gebruikt en dit ongeveer tien centimeter voor de muur bevestigt. De sterke wortels van de klimhortensia hebben de gewoonte zich daadwerkelijk in het gips te graven en daar steun te vinden. Uiteraard is een klimhulpmiddel alleen nodig als de plant getraind moet worden om te klimmen. Anders groeit hij gewoon als bodembedekker of brede struik.
Bedek de grond vervolgens met mulchmateriaal zoals bladeren, schorsmulch, enz.om vocht in de bodem vast te houden. Idealiter zet u de kluit vóór het plaatsen in een emmer lauw water, zodat de plant voldoende vocht kan opnemen.lees meer
Wat is de beste tijd om te planten?
De beste tijd om een klimhortensia te planten is het vroege voorjaar, tussen maart en april. De planten zijn echter meestal verkrijgbaar in containers en kunnen in principe het hele jaar door worden geplant. De enige vereiste is vorstvrij, mild weer. Vermijd planten op warme, zonnige dagen, anders krijgen de planten snel last van watergebrek en droogtestress.
De juiste plantafstand
Klimhortensia's kunnen wel vijf meter breed worden en hebben veel ruimte nodig. Plant ze daarom in individuele posities en vermijd onderplanting - de resulterende worteldruk is niet goed voor de planten. Het is echter mogelijk om te associëren met andere klimplanten zoals clematis.
Waterklimhortensia
In principe is extra water geven van geplante klimhortensia's niet nodig, omdat de planten voor zichzelf zorgen via hun wijdvertakte wortelsysteem. Alleen vers geplante exemplaren mogen een paar weken worden bewaterd, omdat de wortels zelf, die nog niet stevig in de grond verankerd zijn, niet voldoende vocht kunnen opnemen. Zelfs tijdens droge en hete zomerfasen moet indien nodig af en toe water worden gegeven, bijvoorbeeld omdat de plant zijn bladeren laat hangen.
Klimhortensia's goed bemesten
Klimhortensia's hebben een vrij hoge voedingsbehoefte en moeten daarom in het voorjaar voorzien worden van organische mest. Compost, gemaaid gras of zelfs schorsmulch zijn hiervoor bijzonder geschikt.
Als oudere planten niet echt willen bloeien, kan het helpen om de bemesting in de lente te stimuleren met in de handel verkrijgbare hortensia- of rododendronmeststoffen.
Klimhortensia correct afsnijden
Zolang ze voldoende ruimte hebben om zich te verspreiden, hoeven klimhortensia's niet te worden geknipt. De planten zijn echter behoorlijk tolerant ten opzichte van snoeien en kunnen gemakkelijk worden teruggesnoeid tot meerjarig hout. Jonge klimhortensia's vertakken meer en worden dichter als ze direct na het planten met een derde worden ingekort.
Snoeimaatregelen moeten, indien mogelijk, vóór het ontluiken worden uitgevoerd op een vorstvrije en milde dag in februari of maart.
Vermeerder klimhortensia
Aangezien er meestal geen vruchten met zaden worden geproduceerd, is alleen vegetatieve vermeerdering via stekken, uitlopers of stekken mogelijk.
Stekken
Snijd in juni hoofdstekken van ongeveer tien tot vijftien centimeter lang af en selecteer scheuten zonder bloemen. Verwijder de onderste bladeren en dompel de schuine snede in wortelpoeder (€ 8,00 op Amazon). Plant de stekken vervolgens in kleine potjes met groeisubstraat of direct op de gewenste plek en houd ze licht vochtig. Het rooten is succesvol wanneer de eerste nieuwe scheuten zich vormen.
uitloper
Het is gemakkelijker om te vermeerderen met uitlopers, die, in tegenstelling tot stekken, niet onmiddellijk gescheiden zijn van de moederplant. Selecteer hiervoor jonge scheuten die in mei of juni dicht bij de grond groeien, trek ze naar beneden, verwijder de bladeren en snij ze lichtjes op één plek in. Plant deze in de grond en bedek het scheutgebied slechts lichtjes met aarde. De tak moet echter worden verzwaard met een steen of worden verankerd met een draad, zodat deze niet uit de plantplaats glijdt. Houd de stek licht vochtig en scheid hem het volgende voorjaar van de moederplant zodra deze zijn eigen scheuten ontwikkelt.
Stekken
Stekken worden in de winter gesneden en bewaard in het groentecompartiment van de koelkast of op een andere koele plaats, gewikkeld in een vochtige doek, tot ze in het voorjaar worden geplant. Plak de 15 tot 20 centimeter lange stukken hout direct op de daarvoor bestemde plek en houd de grond daar licht vochtig.
Overwintering
Klimhortensia's zijn voldoende winterhard en hebben de eerste jaren slechts een lichte winterbescherming nodig, bijvoorbeeld door mulchen met bladeren of aangelegde sparren- en dennentakken.
Hoe transplanteer ik correct?
Klimhortensia's kunnen in principe worden verplant, zolang ze niet langer dan vijf tot zes jaar op hun standplaats staan. Het verplaatsen van oudere, klimmende exemplaren is echter vrijwel onmogelijk vanwege de sterke stamvorming. Alleen struikachtige planten kunnen later van locatie veranderen.
Het enige belangrijke is dat je de planten niet onvoorbereid verplant. Graaf in de herfst vóór de geplande maatregel - wat het beste in de lente kan worden gedaan - een ondiepe greppel rond de hoofdscheut, die je vult met compostgrond. Dit dwingt de plant om compacte wortels dicht bij de stam te vormen, waardoor het gemakkelijker wordt om later op de nieuwe locatie te groeien.lees meer
potcultuur
Als de plantenbak groot genoeg is, kan de klimhortensia ook in een emmer worden gekweekt. Bij zo'n plant zal de plant uiteraard niet zo groot worden, maar kan toch behoorlijke afmetingen bereiken. Daarom is hij niet geschikt om op het balkon te staan, vooral als het een huurappartement betreft. Veel verhuurders verbieden het planten van klim- of klimplanten op het balkon, vooral als het zelfklimmende soorten zijn. De klimhortensia is echter zeer geschikt als privacyscherm op een terras, bijvoorbeeld geplant in een verhoogde bedkast of iets dergelijks en voorzien van een traliewerk.
Plagen
Plagen worden zelden aangetroffen op klimhortensia's. Als dat zo is, zuigen ze meestal insecten zoals bladluizen. Vaak merk je een plaag door een klein postuur, onvolgroeide bladeren, vallende knoppen of een opvallend groot aantal mieren rondom de aangetaste plant. Voorkom plagen door zorgvuldige verzorging, een geschikte standplaats en de vestiging van nuttige insecten in de tuin. Installeer een insectenhotel op een handige locatie en zorg ervoor dat bijvoorbeeld vogels voldoende plekken hebben om zich terug te trekken en voedsel te vinden.
Ziekten
Klimhortensia's zijn robuuste planten die zelden door ziekten worden aangetast. Als de plant ziek lijkt, zijn fouten in de verzorging of een ongeschikte locatie meestal de oorzaak. Vaak komt chlorose voor, waarbij de bladeren geel worden. De redenen zijn ofwel een tekort aan voedingsstoffen veroorzaakt door onjuiste of onvoldoende bemesting, ofwel een onjuiste pH-waarde. Indien dit meer dan 7 is, dient u de klimhortensia te voorzien van zure rododendrongrond.
Meeldauw komt ook af en toe voor, waarbij echte meeldauw overheerst bij warm, droog weer en valse meeldauw in vochtige, koele zomers. Sproeien met paardenstaart- of knoflookafkooksel helpt tegen beide schimmelziekten, en ernstig aangetaste bladeren en scheuten moeten ook worden verwijderd.lees meer
Klimhortensia bloeit niet, wat te doen?
Als de klimhortensia niet bloeit, kunnen daar verschillende redenen voor zijn:
- Nutriëntentekort: Geef de plant in het voorjaar compost of andere organische meststoffen.
- Gebrek aan licht: Hoewel de klimhortensia geclassificeerd is als schaduwtolerant, heeft hij voldoende licht nodig voor een weelderige bloei.
- Snoeien op het verkeerde moment: Snoei klimhortensia's nooit in de herfst, dan verwijder je de knoppen van het volgende jaar.
- Vorst: Bloemknoppen zijn het voorgaande jaar gevormd en kunnen bevriezen in strenge winters.
Tip
Verwelkende bladeren worden niet alleen veroorzaakt door een mogelijk gebrek aan water, maar kunnen ook te wijten zijn aan wateroverlast (en dus rottende wortels) of een te zonnige locatie.
Soorten en variëteiten
Deze prachtige soorten klimhortensia zijn geschikt voor huis- en hobbytuinen:
- 'Semiola': wintergroene, koperrode scheuten in het voorjaar, ideaal als bodembedekker
- 'Silver Lining': wintergroen, bont blad, geschikt om in containers te bewaren
- 'Miranda': bont blad, vooral grote bloemen
- 'Cordifolia': Dwergvorm, wordt slechts drie meter hoog en 40 centimeter breed
De valse of gespleten hortensia (Schizophragma hortensia) lijkt sterk op de klimhortensia, zowel qua uiterlijk als qua cultuur en locatie. Het grootste verschil tussen de nauw verwante soorten is de groeisnelheid: met een gemiddelde hoogte van twee tot zes meter en een breedte van maximaal vier meter blijven gespleten hortensia's kleiner dan de krachtigere klimhortensia's.
