Paardestaart is een van de oudste planten op aarde. En dienovereenkomstig is hij ook moeilijk om te overleven. Als je hem uit je gazon wilt verbannen, moet je iets doen om zijn oerkrachten in de ware zin van het woord tegen te gaan. We laten je zien hoe je bij het levende fossiel kunt komen.
Hoe kun je paardenstaart effectief bestrijden?
Om paardenstaart effectief te bestrijden, raden we aan de grond los te maken, wortels uit te graven en de grond te kalken. Het afsnijden of uittrekken van de scheuten is geschikt om de symptomen te bestrijden, terwijl herbiciden of onkruidvlies meestal niet effectief zijn.
De botanische definitie van paardenstaart
Om te weten hoe je het beste om kunt gaan met paardenstaart in de tuin, is het een pré als je dit goed kent. Laten we er dus eerst een snelle 360°-kijk naar maken en de belangrijkste botanische gegevens op tafel leggen.
De paardenstaart vormt in twee fasen verschillende scheuten. In het voorjaar, rond maart tot mei, vormt hij 5-20 cm hoge, vruchtbare, lichtbruine sporenscheuten met sporangia (sporencontainers), waardoor hij zich generatief voortplant. Nadat ze binnen ongeveer een maand hun sporen hebben afgegeven, sterven ze af en maken ze plaats voor de onvruchtbare/steriele, lichtgroene scheuten. Deze vallen vooral op door hun kransen van takken die in rijen zijn gerangschikt. De scheuten worden ongeveer 30 tot 50 centimeter hoog en zijn lichtgroen van kleur.
De paardenstaart heeft verschillende veel voorkomende namen, waarvan de bekendste waarschijnlijk 'paardenstaart' is. Het behoort tot het paardenstaartgeslacht, botanisch gezien Equisetum, en tot de paardenstaartfamilie, botanisch gezien Equisetaceae. Deze zijn op hun beurt afkomstig uit de orde Equisetales, die behoort tot de klasse Equisetopsida. Helemaal aan het begin van de stamboom komen de draden samen met de varens.
Excursus
De paleobotanie van de paardenstaart
De taxonomie van de paardenstaart, die consequent doordrongen is van de naam 'paardestaart', laat zien hoe effectief deze is geweest om te overleven door de geschiedenis van de aarde heen. Net als varens vertegenwoordigen ze een directe verbinding met het begin van de flora van onze planeet. In tegenstelling tot vandaag vormden paardenstaarten ooit een veel krachtigere en soortenrijke plantenfamilie. De eerste paardenstaarten zijn gedocumenteerd voor de geologische periode van Boven-Devoon, ongeveer 375 miljoen jaar geleden. Sommige paardestaartsoorten groeiden in die tijd uit tot enorme, boomvormige groeivormen tot wel 30 meter hoog, met stammen tot een meter doorsnee.
Een kenmerk dat zeker heeft bijgedragen aan de verbazingwekkende overlevingsefficiëntie van de paardenstaart is dat hij in de grond wortelt. De vertakte en harige wortelstokken dringen tot 1,60 m diep in de grond en zorgen voor een betrouwbare aanvoer en sterke vegetatieve voortplanting. Een voordeel voor de plant, een gruwel voor de tuinman.
Bestrijd paardenstaart effectief
Als je eenmaal paardenstaart in je tuin hebt, kun je uitkijken naar een lange relatie
De paardenstaart heeft de hobbytuinier veel te bieden dankzij zijn overlevingsstrategie die al duizenden jaren wordt beproefd. Omdat het zich meedogenloos voortplant en moeilijk onder controle te houden is, wordt het beschouwd als een van de meest ongewenste onkruiden, zowel in particuliere tuinen als in de landbouw. Afhankelijk van hoe ambitieus en rijk je bent, kun je proberen de paardenstaart permanent uit te roeien of tevreden zijn met het bestrijden van de symptomen. Hier is een overzicht van de mogelijke methoden en hun voor- en nadelen:
| Bodem losmaken | Wortels opgraven | liming | Regelmatige verwijdering van scheuten | |
|---|---|---|---|---|
| Voordelen | Duurzame oplossing, het onkruid verliest op de lange termijn de gewenste bodemeigenschappen | Duurzame oplossing, onmiddellijke controle over de plant | Duurzame oplossing, verdringt ook mos en bevordert gazongras | Er is weinig moeite nodig, scheuten kunnen worden behouden en gebruikt voor verschillende medische, cosmetische en tuinbouwhuismiddeltjes |
| Nadelen | Een zeer arbeidsintensief en energie-intensief, gemotoriseerd apparaat kan nodig zijn | Sterke, moeizame wortelresten die weer uitlopen zijn vrijwel onvermijdelijk | Alleen geleidelijk en niet bijzonder intens effect, juiste dosering een beetje moeilijk | Alleen symptoombestrijding, regelmatige implementatie vereist |
De oorzaken bestrijden
De paardenstaart is grotendeels bestand tegen oppervlakkig snijden of scheuren en is bedekt met onkruidvlies en chemische herbiciden. De resultaten zijn in ieder geval niet blijvend, omdat er steeds nieuwe scheuten uit de wortelstokwortels ontkiemen. Als je voorgoed van hem af wilt, moet je naar andere kanten kijken. De volgende methoden zijn het meest effectief:
- Bodem losmaken
- Wortels opgraven
- liming
Bodem losmaken
We weten nu dat de grootste troef van paardenstaart de sterke onderstam is, waaruit hij gemakkelijk kan regenereren. Om het duurzaam te bestrijden, is dit precies waar we moeten beginnen. Met zijn diepe wortels verankert paardenstaart zich het liefst in stevige, leemachtige grond die veel water vasthoudt. Daarom komen ze vaak voor in gebieden die van nature zulke bodemgesteldheid hebben of in gebieden die verdicht zijn door zware voertuigen.
Om letterlijk tot de kern van het paardenstaartprobleem te komen, is het zinvol om de grond los te maken. Dit ontneemt de plant zijn favoriete basisbehoeften. In de landbouw worden voor preventieve bestrijding diepe beitels gebruikt, die met hun lange metalen klauwen de grond diep losmaken. Zelfs in privéruimtes, vooral in grotere ruimtes, kun je in plaats van een schop een gemotoriseerd apparaat gebruiken, zoals een motorhak (€ 139,00 op Amazon). Als alternatief kun je ook diepgewortelde, structuurverstorende planten zoals lupine gebruiken. Deze methode vereist meer geduld, maar minder inspanning.
Het losmaken van de grond tot in de onderste lagen is vooral de moeite waard voor nieuw aangelegde tuinpercelen. Deze worden vaak zwaar verdicht door bouwvoertuigen uit de woningbouw en profiteren over het algemeen van een volledige loslating van de grond in de daaropvolgende jaren.
Wortels opgraven
Wanneer u de grond mechanisch of handmatig graaft, moet u ook de wortels van de paardenstaart verwijderen. Probeer zo grondig mogelijk te zijn, want net als bij andere sterk gewortelde en overlevingsgerichte planten (zoals klimop) kunnen ook uit kleinere resten nieuwe scheuten ontkiemen.
liming
Gazonkalk remt ook de groei van heermoes
Een andere manier om heermoes permanent in bedwang te houden is door de grond te kalken. In een lichtzure tot alkalische omgeving gedijt hij niet meer zo goed. Bekalken is vooral aan te raden als het onkruid zich door het gazon heeft verspreid. Een neutrale tot alkalische pH-waarde kan ook mos onderdrukken, terwijl het grasgras ten goede komt en helpt om dominanter te worden. Daarom wordt kalken over het algemeen aanbevolen als middel om het gazon te versterken.
Je moet echter niet zomaar beginnen met kalken, maar het voorzichtig doseren. Een te alkalische omgeving is niet goed en kan mos juist weer bevorderen. Het is raadzaam eerst een grondmonster te nemen. Bij tuinwinkels kun je voor weinig geld geschikte testsets kopen. Omdat heermoes het liefst op verdichte bodems groeit, is een lage pH-waarde waarschijnlijk, omdat dergelijke bodems gemakkelijk verzuren. De pH-waarde van verdichte kleigronden moet minimaal 6,5 zijn.
Symptoomcontrole
Als het energie-intensieve graafwerk of de geduldintensieve grondbewerking met lupine of kalk te omslachtig voor je is, kun je de heermoes ook oppervlakkig onder controle houden.
Hiervoor zijn echter alleen mechanische methoden geschikt, d.w.z. het uittrekken of maaien van de scheuten. Afdekken met onkruidvlies of biologische en chemische onkruidverdelgers heeft geen effect op heermoes.
Als je de paardenstaart afsnijdt, kun je deze ook gebruiken. Omdat het lange tijd vooral als medicinale plant werd gewaardeerd.
Nuttige eigenschappen van paardenstaart
Paardenstaartthee is heerlijk en gezond
Wie je ook niet kunt verslaan, je moet vrienden worden.
Deze volkswijsheid adviseert om elegant en slim samen te werken met tegenslagen en tegenstanders in plaats van ze hardnekkig en zonder enige hoop te bestrijden. In dit opzicht kan het gemakkelijk worden toegepast in de strijd tegen paardenstaart. Omdat er zeker enkele redenen zijn om hem als een vriend te beschouwen.
Ongeveer 2000 jaar geleden leerde de mensheid de waardevolle ingrediënten van paardenstaart voor eigen voordeel te gebruiken. Tot op de dag van vandaag wordt de plant gebruikt in de farmaceutische, cosmetische en zelfs tuinbouwsector. De stoffen waarvan u kunt profiteren zijn voornamelijk silica, flavonoïden, kalium, carbonzuren en glycosiden.
Op deze manier kan wieden een echt geschenk worden en kan snijden een dankbare oogst worden in plaats van een boos gevecht.
Farmaceutisch gebruik
Beroemde artsen, botanici, apothekers en algemene geleerden zoals Dioscorides, Plinius, Paracelsus en Kneipp hebben bijgedragen aan de therapeutische rol van heermoes, die nu stevig verankerd is. Tot nu toe worden de volgende kenmerken bijzonder gewaardeerd:
- adstringerend effect
- reinigende werking
- Ontstekingsremmend
- Immuunstimulatie
Paardestaart is bijzonder effectief als reinigend therapeutisch middel voor het bloed, de nieren, de blaas en de maag. Het reguleert de bloedbalans, verbetert de situatie in geval van bloedingen of bloedarmoede en helpt zweren en afzettingen in inwendige organen weg te spoelen. Het verzachtende effect op reumatische aandoeningen en chronische hoest is ook bevestigd. Ook iedereen die zwakke pezen heeft of pezen die zwaar belast zijn door het sporten, kan profiteren van de bindweefselversterkende werking van paardenstaart. Uiterlijk ontwikkelt paardenstaart zijn positieve eigenschappen op ontstekingswonden en zwellingen.
Voor interne toepassingen wordt paardenstaart voornamelijk gebruikt in de vorm van thee. Voeg hiervoor ongeveer 8 theelepels gehakte, groene zomerscheuten toe aan 500 milliliter heet water, kook het geheel en laat het 30 minuten trekken. Dit is de beste manier om het silica op te lossen. Drink als kuur 3 kopjes per dag gedurende 4-6 weken; voor reumapatiënten wordt de thee ook aanbevolen als langdurig drankje.
Je kunt deze thee ook gebruiken voor uitwendige toepassingen, bijvoorbeeld door er doekjes in te weken en deze op slecht genezende wonden te leggen. Als u een ontsteking in de mond heeft, kunt u het gebruiken om uw mond te spoelen en te gorgelen bij aanhoudende hoest. Kompressen kunnen ook worden voorbereid op zwelling.
Paardenstaart in cosmetica
In de cosmetische sector is paardenstaart vooral een waardevolle ondersteuner van het bindweefsel. Het hoge geh alte aan silica, flavonoïden en sporenelementen is goed voor huid, haar en nagels, versterkt en verstevigt deze en kan daarom worden beschouwd als een effectief, natuurlijk schoonheids- en antiverouderingsmiddel.
De hierboven beschreven thee is ook een effectieve bereidingsmethode voor deze cosmetische doeleinden. Wanneer het zowel extern als intern wordt toegepast, ontwikkelt het zijn effect op het versterken van bindweefsel.
Plantverzorging met paardenstaart
De paardenstaart kan zelfs in de tuin worden getransformeerd van een hinderlijk in een nuttig insect. Het hoge silicageh alte versterkt bovendien de celstructuur van nuttige planten en sierplanten, vormt een kristallijne beschermlaag op de bladeren en maakt ze daardoor minder kwetsbaar voor schimmelziekten en zuigende plagen. Echte meeldauw, sterroet of rozenroest en bladluizen kun je effectief voorkomen met een zelfgemaakte bouillon, mest of een verkoudheidsextract van heermoes.
Voor de bouillon: week 750 gram gehakt paardenstaartkruid in 5 liter water gedurende 24 uur. Breng het mengsel vervolgens aan de kook, laat het een half uur sudderen en daarna afkoelen. Verdun het gezeefde brouwsel met water in een verhouding van 1:5. Gevuld in een bloemenspuit, kunt u hiermee regelmatig planten behandelen die aan schimmelziekten lijden. Als preventieve maatregel kunt u in het voorjaar het beste één keer per week spuiten voordat de bladeren verschijnen.
Nadat de bladeren zijn uitgekomen, kan de behandeling als acute maatregel worden voortgezet, hoewel voor een succesvol effect veel grondigheid vereist is. Dit betekent dat de bladeren van de plant altijd volledig en druipnat besproeid moeten worden en na regen en langdurige perioden met veel zonlicht altijd opnieuw bespoten moeten worden.
Pflanzenstärkung mit dem Ackerschachtelhalm - Gartentipps von Volker Kugel - www.grünzeug.tv
Veelgestelde vragen
Hoe herken ik heermoes?
Paardestaart verschijnt het grootste deel van het groeiseizoen met lichtgroene, 30 tot 50 cm hoge scheuten waarop licht rechtopstaande, kranssgewijs vertakte, gelaagde takken zitten. De stengels hebben een diameter van 3-5 millimeter, zijn geribbeld en hol van binnen. In het voorjaar, rond maart tot mei, verschijnt de paardenstaart met vruchtbare scheuten in een lichtbruine kleur, waarop in plaats van de takkransen 4 tot 6 scheden zitten. Bovenop zit een sporangia-steel, die lijkt op aarbloemen zoals die van smalle weegbree.
Wat is de meest effectieve manier om paardenstaart te bestrijden?
Paardenstaart heeft zeer diepe wortels en kan daarom alleen met veel moeite permanent worden ingeperkt. Je kunt het meeste succes op de lange termijn verwachten als je de grond losmaakt, omdat het onkruid een dichte, leemachtige grond nodig heeft. Daarbij moeten ook de wortels zo volledig mogelijk worden uitgegraven. Het kalken van de grond is ook nuttig voor controle op de lange termijn. De enige manier om de klachten te bestrijden is het afsnijden of uittrekken van de bovengrondse scheuten. Herbiciden of onkruidvlies blijven grotendeels ineffectief.
Hoe maak ik thee van heermoes?
Thee gemaakt van heermoes heeft veel positieve eigenschappen en kan zowel voor medicinale als cosmetische doeleinden worden gebruikt. Om het te bereiden, snijdt u een flinke handvol steriele paardenstaartkruid in kleine stukjes en voegt u 8 theelepels ervan toe aan een halve liter heet water. Dan kook je het geheel en laat het een half uur trekken.
Is paardenstaart giftig?
Nee, paardenstaart, oftewel Equisetum arvense, is niet giftig. Er bestaat echter een vrij groot risico op verwarring met de giftige moeraspaardenstaart.
Waarmee kan paardenstaart worden verward?
Paardestaart in het veld kan door leken gemakkelijk verward worden met de verwante paardenstaart uit het moeras. Hij lijkt niet alleen erg op zijn eigen soort, maar groeit ook op vergelijkbare locaties en soms houden de twee soorten elkaar zelfs gezelschap. Over het algemeen wordt moeraspaardenstaart echter in nattere gebieden aangetroffen dan veldpaardenstaart. Het is echter gemakkelijker om de soort te identificeren aan de hand van hun uiterlijk, of beter gezegd aan de dwarsdoorsnede van de stengel. Het is aanzienlijk groter bij paardenstaart in het veld dan bij paardenstaart in moerassen.
