Bruine tot zwarte vlekken op tomatenvruchten en -bladeren zijn niet altijd een reden om de tomatenoogst op te geven. Geïnfecteerde planten kunnen meestal gemakkelijk worden behandeld.
Wat veroorzaakt bruine vlekken op tomaten?
Bruine vlekken op tomaten kunnen worden veroorzaakt door ziekten zoals bloesemrot, Phytophthora of Phytophthora. Behandelingsopties omvatten voldoende calciuminname, het vermijden van opspattend water en het regelmatig uitwortelen en bemesten van de planten.
Welke ziekten veroorzaken bruine vlekken op tomaten?
Afhankelijk van welk deel van de plantvlekken verschijnen, duiden ze op een tekort aan voedingsstoffen of onjuiste verzorging. De meest voorkomende bruine vlekziekten zijn bloesemrot en Phytophthora. Als tomatenplanten geïnfecteerd zijn, kan de progressie alleen worden vertraagd maar niet gestopt door de juiste verzorging. Tomatenplanten met bruinrot moeten volledig worden verwijderd en niet meer worden gegeten.
Bruine vlekken op tomatenvruchten
Bruine vlekken op tomatenvruchten maken amateur-tuinders vaak bang. De rotte plekken kunnen een aanwijzing zijn voor ernstige tomatenziekten, die soms tot een volledige misoogst leiden. Sommige ziekten verzwakken de planten zo erg dat ze sterven voordat de eerste oogst is geproduceerd.
Bloesemeindrot, Phytophthora of Phytophthora?
Het staat al in de Bijbel: “Je herkent ze aan hun vruchten.” Want als je goed naar de tomaten zelf kijkt, kun je precies zien aan welke ziekte de plant lijdt. Bloesemeindrot vormt bruine vlekken aan de onderkant van de voormalige bloembasis, terwijl drogevlekkenziekte vooral de bovenste delen aantast. Phytophthora op tomaten veroorzaakt echter over het algemeen de vorming van grote bruine vlekken.
Bloesem eindrot
Bloesemeindrot is gemakkelijk te herkennen en gemakkelijk te onderscheiden van andere ziekten. De kans is groter dat het voorkomt op nieuwe plantlocaties en bij onervaren hobbytuiniers dan bij ervaren tomatenprofessionals. Omdat bloesemrot geen bacterie is, maar eerder eenonderaanbod van de plantenvoedingsstof calciumAls het samenspel tussen watergift, bemesting en de pH-waarde van de bodem correct is, treden gebreksverschijnselen meestal niet op.
Oorzaken: Schimmels noch bacteriën zijn oorzaken van bloesemrot. In plaats daarvan mist de plant het mineraal calcium, dat verantwoordelijk is voor de structuur en stabiliteit van de celwanden in tomatenvruchten. Als er een tekort is aan de belangrijke voedingsstof, storten de celwanden in.
Symptoom: Kleine, donkere stippen aan de onderkant van de vrucht verschijnen aan het begin van een tekort. Deze plekken worden groter en waterig-glazig en kunnen de hele onderste helft van de tomaat in beslag nemen. De schade wordt aangevuld door een uitstulping van de bloemtop, die leerachtig en rot wordt. Rijpe en onrijpe vruchten kunnen worden aangetast.
Preventie: Om bloesemrot te voorkomen, moet de grond voldoende van calcium worden voorzien. Organische bemesting uit compost en mest is in de meeste gevallen voldoende. Het gebruik van stikstof moet niet worden overdreven. De pH-waarde van de bodem is idealiter 6,5 tot 7. Als de waarde te zuur is, kan steenstof de bodem alkalischer maken en tegelijkertijd calcium leveren.
Blight en bruinrot
Phytophthora infestans is eenschimmelziekte die meestal afkomstig is van geïnfecteerde aardappelplanten Vochtige en koele zomermaanden bevorderen de verspreiding van schimmelsporen. Terwijl buiten geteelde tomaten vaker getroffen worden, hebben kastomaten door de betere klimaatomstandigheden minder vaak last van Phytophthora.
Oorzaken: De schimmel komt in vrijwel elke grond voor en vooral op aardappelknollen die bedoeld zijn om op te planten. Hierdoor verspreidt Phytophthora infestans zich door de grond rondom de aardappel en kan via opspattend water bij het water geven de onderste bladeren van de tomaat bereiken. Daar dringt de schimmel de plant binnen en vermenigvuldigt zich snel.
Symptoom: Aan het begin van een infectie zijn alleen de bladeren en stengels bedekt met grijsgroene vlekken die wazig zijn. Deze worden na enige tijd bruin tot zwart. Aan de onderkant van de bladeren vormt zich vaak een wit dons. Zelfs de stengel kan bruinzwarte vlekken vertonen. De vruchten ontwikkelen bruine, holle rotte plekken, die vooral op de bovenste helft van de tomaat voorkomen. Het vlees is verhard onder de rotte plekken.
Preventie: Tomaten moeten eerst en vooral op voldoende afstand (60-70 cm) van elkaar en zo ver mogelijk van aardappelen worden geplant. Om de snelle vermenigvuldiging van de schimmel te voorkomen, moeten bovendien droogte en ventilatie worden gegarandeerd. Regelmatig schoonmaken en een regenhoes zijn hiervoor ideaal. Desinfecteer potten en hekjes na elk seizoen met kokend water, zodat er geen sporen worden overgedragen naar het volgende jaar.
droogtevlekkenziekte
Een andere schimmel die tomaten in de moestuin aantast, is Alternaria solani of Alternaria alternata. Zoals de meeste ascomyceten houdt de ziekteverwekker van de bacterievuur van een vochtig klimaat; maar in tegenstelling tot Phytophthora, warme temperaturen. De schimmel of zijn sporen komen van nature voor in de bodem en overleven zelfs lange perioden van braaklegging.
Oorzaken: Alternaria infecteert tomatenplanten via de grond via spatwater of via de wortels, via klimhulpmiddelen of rechtstreeks via de tomatenzaden. Verkeerd water geven of te weinig bemesting verzwakt de plant en maakt hem vatbaarder voor infecties. Vochtige en warme klimaten bevorderen de voortplanting van de schimmel aanzienlijk.
Symptoom: De bladeren van een geïnfecteerde plant hebben grijsbruine vlekken en de rand lijkt gelig. Ook de droge plekken verschijnen onregelmatig van vorm en worden groter. Tegelijkertijd vormen zich op de vlekken iets verschillende gekleurde ringen. Na verloop van tijd krullen de bladeren op en vallen ze uiteindelijk af. De droge vlekziekte is op de vruchten merkbaar door bruinzwarte vlekken aan de basis van de vruchtstengel. De gebieden zijn licht naar binnen gebogen, tamelijk hard en vertonen een vergelijkbare ringstructuur.
Preventie: Zaden van geïnfecteerde planten mogen volgend jaar niet worden gebruikt voor de teelt, omdat ze al geïnfecteerd zijn. Ook hier geldt het motto: voorkom opspattend water op de bladeren. Goede ventilatie helpt de dauw te drogen. Hekwerken en potten moeten na elk seizoen grondig worden schoongemaakt. Een paardenstaartextract kan als versterkend middel op de bladeren worden gespoten of aan het gietwater worden toegevoegd.
Bruine vlekken op tomatenbladeren
Bruine vlekken verschijnen vaak op andere delen van de plant: droge vlekziekte, bladvlekkenziekte en bacteriële verwelking veroorzaken bruine vlekken op tomatenbladeren. Maar ook tekorten kunnen achter bladverkleuring schuilgaan. In de regel moeten bladeren met opvallende vlekken voor de zekerheid worden verwijderd.
Symptomen van tekorten bij tomatenplanten
Een onbalans in voedingsstoffen kan een oorzaak zijn van bruine vlekken op de bladeren. Een stikstoftekort manifesteert zich in eerste instantie op de onderste bladeren, waar deze eerst geel en vervolgens bruin worden. Als er sprake is van een tekort aan kalium, worden de randen van de bladeren bruin en drogen ze uit. Lichtbruine vlekken die zich uitstrekken over het hele blad en alleen de bladnerven doorschijnen groen duiden op een magnesiumtekort.
droogtevlekkenziekte
Bruine vlekken op tomatenbladeren kunnen een indicatie zijn van schimmelziekte. Een gedetailleerde beschrijving van de oorzaken en symptomen, evenals tips voor preventie, vindt u in de bovenstaande paragraaf.
Bladvlekkenziekte
Een infectie met de bladvlekkenziekte wordt meestal aangegeven als de tomatenplanten in de buurt van de selderij staan. De Septoria-schimmel is gespecialiseerd in wortelgroenten, maar kan ook tomaten aanvallen. Daarom moet selderij – net als aardappelen – ver van de vruchtgroenten worden geplant.
Oorzaken: Zoals bij de meeste schimmelziekten bij tomaten vindt de infectie plaats via de grond en spatwater of via reeds geïnfecteerde zaden. Aanhoudend vocht in de lucht en op plantendelen stimuleert de ontwikkeling en voortplanting van de schimmel. Vergeleken met de andere genoemde ziekten is bladvlekkenziekte tamelijk zeldzaam.
Symptoom: Vanaf de onderste bladeren wordt de schade veroorzaakt door de schimmelaanval zichtbaar door waterige vlekken die donkerbruin van kleur zijn. De vlek is omgeven door een gele ring. Na een tijdje sterft het blad af. Bij nadere inspectie zijn op sommige plekken aan de onderkant van de bladeren sporencontainers (zwarte stippen) te zien. De groei van de plant wordt soms ernstig beperkt, wat zich dan ook verta alt in een verminderde opbrengst.
Preventie: Bovenal voorkomen gezonde zaden en voldoende afstand tot selderieplanten bladvlekkenziekte. Verdunning en een regendak verbeteren de ventilatie en beschermen tegen aanhoudend vocht, waardoor schimmelgroei wordt geremd. Slimme watergeefmethoden zoals een Olla voorkomen vervuild opspattend water. Ook een behandeling met paardenstaart kan de tomaat versterken en helpen bestrijden.
Bacteriële verwelking
Bruine vlekken op de bladeren kunnen ook een indicatie zijn van een bacteriële infectie. De ziekteverwekker wordt geïdentificeerd als “Clavibacter michiganensis Smith ssp. michiganensis (Smith) Davies et al.” heeft niet alleen een absurd lange wetenschappelijke naam, maar brengt vooral de gehele tomatenoogst in gevaar.
Oorzaken: De bacterie komt de plant binnen via verwondingen aan de epidermis, maar ook via huidmondjes. De ziekteverwekker voelt zich het prettigst op jonge planten en bij hoge temperaturen tussen 26 en 28 °C. Verontreinigde zaden en knollen zijn de belangrijkste manieren waarop de bacteriële verwelkingsziekte zich verspreidt. Opspattend water kan de ziekte verspreiden naar omliggende planten. De bacterie kan minstens een jaar overleven op levenloze voorwerpen.
Symptoom: Op de bladeren tussen de bladnerven verschijnen bruine vlekken, die meer doen denken aan brandwonden door een brandend glas dan aan rotte plekken. Vervolgens worden de onderkanten van de bladeren geel en worden de kanalen van de scheuten bruinachtig en vervormd. Zonder tegenmaatregelen worden de bladeren bruin en sterven ze af.
Preventie: Om infectie met de bacteriën te voorkomen, moet de tuinman ervoor zorgen dat hij de grond zo los mogelijk houdt en de grond goed en diep na en vóór de tomaat ploegt seizoen. Anders wordt er spuitvrij water gegeven, uitgedund en voldoende bemest, zodat de plant zijn kracht behoudt.
FAQ
Zijn tomaten met bruine vlekken nog eetbaar?
Tomaten met bruine rotte plekken mogen in de regel niet meer worden geconsumeerd. Phytophthora, bruine bacterievuur en bacteriële verwelkingsziekte maken de vrucht oneetbaar. De deskundigen zijn onzeker over bloesemrot. Alleen als de bruine vlekken veroorzaakt worden door bladvlekkenziekte is het veilig om te eten.
Kunnen geïnfecteerde tomaten of bladeren in de compost terecht?
Planten en vruchten die bruine vlekken krijgen als gevolg van bloesemrot kunnen in de compost worden gedaan. Alle overige oorzaken zijn bacterieel of schimmelachtig en moeten verbrand of bij het restafval weggegooid worden. Anders zullen de ziekteverwekkers overleven en zich vermenigvuldigen in de compost.
Wat veroorzaakt bruine vlekken op tomaten?
Bruine vlekken op tomaten kunnen te wijten zijn aan een calciumtekort. Maar bacteriën of schimmels zijn vaak verantwoordelijk voor de bruinrotvlekken.
Wat kun je doen tegen bruine vlekken op tomaten?
Het is het beste om tomaten met bruine vlekken onmiddellijk te verwijderen. Dit voorkomt dat de ziekte zich verspreidt. Vervolgens moet de oorzaak van de vlekken zorgvuldig worden onderzocht om effectieve tegenmaatregelen te kunnen nemen.
