Het feit dat de misleidende lokale term ‘geranium’ gemeengoed is geworden voor pelargonium, kan niet langer worden veranderd. Net zo gevestigd als deze verkeerde benaming is het belang ervan in tuinieren, vooral in de balkonbakcultuur. Proost op de pelargonium!
Herkomst
De basis voor de wijdverbreide, hoewel vrij bekende, afwijking van de naam “geranium” in plaats van de systematisch correcte “pelargonium” werd gelegd tijdens de introductie ervan in Europa rond 1700. Sindsdien is de onjuiste, hoewel niet geheel ongegronde, verkeerde benaming eenvoudigweg gemeengoed geworden - een typisch fenomeen van taalkundig momentum dat bestand is tegen elke poging tot correctie. De naam is niet geheel ongegrond omdat pelargonium van nature tot de ooievaarsbekfamilie behoort – botanisch gezien Geraniaceae. Net als echte geraniums, dus ooievaarsbekjes.
Pelargonium werd geïntroduceerd vanuit Zuid-Afrika - dit is ook waar het belangrijkste verspreidingsgebied geconcentreerd is. Ongeveer 250 wilde soorten gedijen, vooral in de zuidelijkste Kaapregio, maar ook tot aan Namibië. Sommige groeien echter ook in tropische, noordelijke regio's van Afrika, zoals Tanzania, Kenia of Zimbabwe. Een kleine groep is ook afkomstig uit het Nabije Oosten, van Turkije tot Irak en Iran.
De aard van hun oorspronkelijke habitat kan daarom niet duidelijk worden gedefinieerd - pelargoniums zijn aangepast aan verschillende habitats, afhankelijk van de soort. De soorten die wij als tuinplanten kweken komen echter vooral uit het zuiden van Zuid-Afrika, waar een halfvochtig zeeklimaat met seizoenen heerst. Op onze breedtegraden kunnen ze daarom vrij gemakkelijk worden gekweekt. De winters in hun oorspronkelijke habitat zijn echter veel milder dan hier, waardoor langdurige buitenteelt hier niet mogelijk is.
De oorsprong van de pelargonium in één oogopslag:
- De soorten die relevant zijn voor onze tuincultuur komen uit het zuiden van Zuid-Afrika
- Zijn daarom aangepast aan semi-vochtige, maritieme, seizoensgebonden klimaten
- We kunnen goed met elkaar overweg, maar de winters zijn hier te koud
Groei
Pelargoniums groeien meestal als vaste planten, maar er zijn ook eenjarige soorten en soorten met een echt struikachtige groeiwijze. Er zijn ook succulente soorten. De soorten die wij voornamelijk kweken zijn echter meestal vaste planten. Er wordt vooral onderscheid gemaakt tussen hanggeraniums, staande geraniums en geurgeraniums. Deze laatste vertonen een bijzonder sterke, rechtopstaande, halfstruikachtige groei en weelderige bloemen. Maar ook hanggeraniums worden bossig en hebben sterke scheuten. Pelargoniums bereiken gewoonlijk een hoogte van ongeveer 30 tot 40 cm en worden van onderen licht houtachtig naarmate ze ouder worden.
Groeikenmerken in trefwoorden:
- Pelargoniums die hier worden gekweekt zijn meestal vaste planten
- Bosachtig, sterke groei, rechtopstaand en halfstruikachtig of overhangend, afhankelijk van de soort
- Groeihoogte ongeveer 30 tot 40 cm
- Lichte houtigheid op oudere leeftijd
bladeren
De gesteelde bladeren van pelargoniums hebben een typisch gelobde contour en zijn afwisselend op de onderste scheutsecties gerangschikt en tegenovergesteld met steunblaadjes op de bovenste secties. Bij sommige varianten heeft het blad een prachtig patroon.
Bloemen
De biologisch zygomorfe structuur van de bloemen toont het systematische verschil met alle andere ooievaarsbekplanten. De bloemen bevinden zich meestal in schermvormige groepen aan de uiteinden of in de scheutoksels. Sommige soorten vormen zelfs bolvormige bloemtrossen. De individuele bloemen zijn vijfvoudig en hebben meestal een brede, open bloemplaat; sommige soorten zien er ook wat delicater uit met smallere, meer langwerpige bloembladen.
Bloemeigenschappen in het kort:
- Terminaal of oksel, meestal in schermvormige groepen
- Zygomorfe structuur, vijfvoudig
- Vaak brede, open bloemborden, afhankelijk van de variëteit ook delicater
Kleuren
Pelargoniums zijn al lange tijd een van de meest populaire tuin- en balkonplanten en zijn verkrijgbaar in talloze varianten - aan kleurselectie is hier zeker geen gebrek. Uiteraard zien rode varianten er bijzonder klassiek uit, maar ook wit en roze tot violet vormen het kleurenpalet. Tegenwoordig worden vaak kunstzinnige, tweekleurige varianten met aantrekkelijke gestreepte of gespikkelde patronen in blauwwit of rozeroze aangeboden.lees meer
Wanneer is de bloeitijd?
Pelargoniums worden al lang niet alleen gewaardeerd vanwege hun weelderige, kleurrijke pracht en praal op lange afstanden. De bloemen hebben bovendien een aangename persistentie en versieren het balkon en terras de hele zomer met hun rustieke, rustieke charme. De bloeiperiode duurt vaak van mei tot september. Om vitale nieuwe groei en een goed verzorgd uiterlijk van de bloemen te garanderen, moet u dode stands regelmatig opruimen.lees meer
Welke locatie is geschikt?
Pelargoniums kunnen zowel in de volle zon als op gedeeltelijk schaduwrijke plaatsen worden gekweekt. Hoe meer zon ze krijgen, hoe weelderiger hun bloemen zullen zijn. Omdat de scheutstructuur enigszins kwetsbaar is, mag u deze niet blootstellen aan harde wind. Vooral grootbloemige soorten kunnen tijdens zomerse onweersbuien ook schade oplopen door hevige regen of hagel. Een locatie beschermd tegen neerslag is geen slecht idee.
Om te onthouden:
- De locatie kan zonnig tot gedeeltelijk in de schaduw zijn
- Meer bloemproductie met meer zon
- Niet te harde wind, enige bescherming tegen zware regenval
lees meer
Welke grond heeft de plant nodig?
Pelargoniums hebben tamelijk voedselrijke, losse en doorlatende plantgrond nodig. Niet voor niets bieden speciaalzaken speciale geraniumgrond aan. Deze is al goed voorbemest en heeft goede, gelijkmatige wateropname-eigenschappen en een luchtige structuur.
Natuurlijk is het op de markt brengen van geraniumaarde ook een vak - de genoemde eigenschappen kunnen ook met de juiste individuele ingrediënten worden bereikt. De ervaren hobbytuinier mengt doorgaans toch zijn eigen grond. Een pelargonium gedijt net zo goed in universele potgrond, die je voorziet van een permanente aanvoer van voedingsstoffen in de vorm van goede compost en hoornkrullen en een los zandgeh alte voor de drainage.
Aardse claims in het kort:
- Voedingsrijk, los en doorlaatbaar
- Als je het simpel wilt hebben: geraniumgrond
- Maar ook je eigen mengsels met universele potgrond, compost, hoornschaafsel en zand zijn veelbelovend
Wat is de beste tijd om te planten?
Aangezien pelargoniums geen vorst verdragen, is buitenteelt pas mogelijk na de laatste nachtvorst. Meestal betekent dit na de IJsheiligen in mei. Het is echter raadzaam om aan het einde van de winter jonge planten te kopen en deze in een balkonbak op een lichte, koele plaats te laten groeien. Plaats ongeveer 5 jonge planten in verse, organische, langdurig bemeste grond in een grote balkonbak van ongeveer een meter lang en laat ze met gelijkmatige watergift opgroeien tot half mei.lees meer
Balkon
Pelargoniums zijn het toonbeeld van rustieke raam- en balkondecoratie. Sterker nog, een plekje dicht bij het huis is ook ideaal voor zonaanbidders die enigszins gevoelig zijn voor het weer. Daarnaast is een diepe balkonbak met voldoende drainagegaten ook zeer geschikt als plantenbak. Hier hebben de pelargoniums voldoende ruimte voor een voedingsrijk plantoppervlak. Een hangende positie aan de balkonreling, als er voldoende afvoergaten in de vloer van de balkonbox zijn, voorkomt ook wateroverlast, wat pelargoniums absoluut niet kunnen verdragen.
Om een grote bloeirijkheid en gewillige groei te bevorderen, is een balkon op het zuiden met veel zon natuurlijk het beste.lees meer
Verpotten
Pelargoniums kunnen binnenshuis worden overwinterd, maar omdat ze zware eters zijn, moet je ze elk voorjaar in een vers substraat planten. Een grotere plantenbak dan een standaard balkonbak is echter meestal niet nodig vanwege de doorgaans beperkte groeigrootte. Belangrijker is dat het nieuwe substraat een verse aanvoer van voedingsstoffen biedt en uiteraard een goede drainage in de vorm van wat zand.lees meer
Geraniums water geven
Pelargoniums hebben over het algemeen veel water nodig, maar zijn ook erg gevoelig voor wateroverlast. Het is daarom belangrijk om regelmatig en uitgebreid water te geven, maar bij het planten te zorgen voor een effectieve drainage en een goede drainage. Houd uw pelargoniums in de balkonbak altijd goed in de gaten en gebruik regelmatig de gieter, vooral tijdens warme, zonnige periodes in de zomer. De grond moet altijd licht vochtig zijn, maar pelargoniums kunnen ook kortere droge periodes verdragen.
Bemest geraniums op de juiste manier
Afgezien van de constante aanvoer van organische mest in de potgrond, moet je de pelargoniums, die voedingsstoffen nodig hebben, tijdens de hoofdvegetatiefase regelmatig bemesten - tenminste als je waarde hecht aan mooie, weelderige bloemen. Natuurlijk overleven pelargoniums zonder kunstmest, maar dan produceren ze veel minder bloemen en meer blad.
Je moet 2 tot 3 weken na het planten beginnen met bemesten. Voor bloeiende planten kunt u het beste vloeibare meststof gebruiken. Er zijn ook speciale geraniummeststoffen. Voeg een keer per week of eens per 2 tot 3 weken wat toe aan het gietwater, afhankelijk van hoe de bloemen zich ontwikkelen.lees meer
Geraniums correct knippen
Er zijn geen formele snoeimaatregelen nodig tijdens de groeifase in de zomer. Maar regelmatig schoonmaken is noodzakelijk. De dode bloeiwijzen moeten altijd snel worden verwijderd, zodat er nieuwe kunnen groeien. Ook kunnen de bladeren steeds droger worden en veel bruinachtig materiaal vormen, wat afbreuk doet aan een verzorgd uiterlijk. Je kunt dergelijk materiaal ook eenvoudig met de hand uitkiezen.
Snoeien is echter dringend nodig vóór de overwintering. Te veel plantmateriaal dat overblijft, vergt veel te veel energie van de plant tijdens de winterslaap, wat zelfs tot de dood kan leiden. Knip ze dus grondig af.
Om dit te doen, haal je hem uit de doos en schud je de grond eraf. Knip vervolgens met een scherpe schaar alle scheuten af tot ongeveer 10 cm, zodat er minimaal twee ogen op elke scheut blijven zitten. Verwijder indien mogelijk alle bladeren, zodat er geen plantmateriaal overblijft dat onnodige verzorging nodig heeft en vatbaar is voor ziekten - ook al lijkt het skeletachtige uiterlijk achteraf misschien wat triest.
Als u de hoofdsnede vóór de overwintering minder radicaal maakt, moet u de pelargoniums in het voorjaar bij het verpotten weer iets terugsnoeien. Hier hoeven alleen de droge scheutuiteinden te worden verwijderd om vitale nieuwe groei te bevorderen.lees meer
Vorst
Pelargoniums zijn niet winterhard. In hun thuisland, de Kaapregio van Zuid-Afrika, heerst een mild, mediterraan klimaat met vorstvrije winters. Daarom overleven ze onze winter buiten niet. Ze hebben echter wel koele temperaturen nodig voor de wintermaanden.lees meer
Overwintering
Pelargoniums kunnen gemakkelijk worden overwinterd. Om dit te doen, ha alt u ze in de herfst vóór de eerste nachtvorst uit hun zomerplanten en bereidt u ze voor op de winterrust door grondig te snoeien: verkort alle scheuten behalve twee ogen en verwijder zoveel mogelijk bladeren. Dit betekent dat de plant in de lichtarme, koele periode minder hoeft te verzorgen en minder vatbaar is voor ziekten en plagen.
Zet de op deze manier voorbereide planten in potten met zandgrond om te overwinteren en plaats ze op een lichte, koele plaats. De ideale omgevingstemperatuur ligt rond de 5-10°C. Gunstige locaties zijn bijvoorbeeld een lichte stoel bij het raam in een onverwarmd trappenhuis, een koud huis of een zolder met een dakraam.
Om te onthouden:
- Overwinteren is zonder problemen mogelijk, met de juiste voorbereidingsmaatregelen
- Grondig snoeien noodzakelijk – verkort alle scheuten tot ongeveer 10 cm lang
- Bladmateriaal verwijderen
- Plaats in zandgrond en zet op een lichte en koele plaats (5-10°C)
lees meer
Geraniums vermeerderen
Pelagroniums kunnen het beste worden vermeerderd via stekken. Zaden kweken is ook mogelijk, maar erg bewerkelijk en tijdrovend, dus niet aan te raden.
Het is het beste om stekken in het vroege voorjaar of aan het einde van de zomer te vermeerderen. Snij een jonge, gezonde scheut van de moederplant. Gebruik hiervoor een scherpe, schone schaar, omdat de interface enigszins gevoelig is voor rot. De onderste bladeren en eventuele zijscheuten worden verwijderd. Plaats de stek vervolgens in een plantenbak met potgrond en geef voorzichtig water.
De kweekbak mag niet bijzonder helder zijn, maar moet relatief warm zijn. De kans op groei is het grootst in een licht beschaduwde kas bij 20°C. Je kunt de stekken ook onder folie kweken, maar zet de folie zo nu en dan open om te ventileren. Regelmatig bevochtigen is vanzelfsprekend.lees meer
Stekken
Zie sectie Vermeerderen.lees meer
Ziekten
Het onderwerp ziekten staat helaas vrij centraal als het gaat om pelargoniums. Ze zijn relatief vatbaar voor infectieuze bacteriële of virale ziekten, waarvan sommige zelfs naar hen zijn vernoemd, zoals geraniumroest - de meest voorkomende ziekte bij pelargoniums.
geraniumroest
Deze schimmelinfectie zorgt ervoor dat de bladeren van de geranium geelachtig of bruin worden. Er kunnen ook bruine vlekken en puisten verschijnen. Als u de ziekte constateert, moet u zo snel mogelijk alle zieke delen van de plant verwijderen, omdat het risico op infectie zeer groot is. Een fungicide is dan de veiligste keuze. De ziekte wordt veroorzaakt door natte bladeren; daarom wordt een tegen regen beschermde locatie aanbevolen.
Pythium-paddenstoel
Dit is een bodemschimmel die ervoor zorgt dat de plant verwelkt en de groei vermindert. De oorzaak van het optreden ervan is wateroverlast. U moet zieke delen van de plant onmiddellijk verwijderen en het substraat vervangen. Een fungicidentoepassing is ook zinvol.
Kurkvlekken
Kurkvlekken zijn eigenlijk geen ziekte, maar eerder weefsellittekens aan de onderkant van de bladeren, die optreden als er te veel water, te lage temperaturen of te weinig licht is. Kurkvlekken zijn echter niet gevaarlijk voor de pelargonium, ze verstoren alleen de esthetiek. Je hoeft de verkleurde bladeren dus alleen te verwijderen als je er last van hebt.
Je kunt al deze ziekten voorkomen met een zonnige, luchtige locatie en goede drainage.
Plagen vallen ook relatief vaak geraniums aan, vooral trips, bladluizen of spintmijtenlees meer
Is geranium giftig?
Pelargonium is onschadelijk voor ons mensen. De bloemen van geurgeraniums zijn zelfs eetbaar en vormen de basis voor aromatische culinaire hoogstandjes zoals likeur of bloemenboter.
Het sap van pelargoniums bevat echter stoffen die huidirritatie bij de mens kunnen veroorzaken en zelfs zeer gevaarlijk kunnen zijn voor kleine dieren. Vooral kleine knaagdieren, zoals konijnen, cavia's of hamsters, moeten zoveel mogelijk uit de buurt van pelargoniums worden gehouden.lees meer
variëteiten
De hangende geraniums en de staande geraniums zijn bijzonder relevant voor onze lokale tuincultuur. Ook geurgeraniums zijn populair, maar worden vooral bewaard vanwege de geurige, essentiële oliën in de bladeren, waarmee heerlijke delicatessen kunnen worden bereid. De totale variëteit aan variëteiten is enorm. Hier is een selectie.
Hangende geraniums
Deze soort wordt botanisch Pelargonium peltatum genoemd en is de absolute klassieker voor balkonbakbeplanting. Rassen als de Tiroler hanggeranium, verkrijgbaar in heldere, klassieke kleuren zoals rood of wit, zijn erg populair omdat ze robuust en aantrekkelijk zijn. Hun scheuten bereiken een lengte van ongeveer 1,50 m - dit creëert prachtige watervallen met weelderige, getufte, schermvormige bloeiwijzen. Deze verschijnen in mei en kunnen duren tot oktober.
Zeer delicate, luchtige bloeiwijzen worden getoond door hangende geraniumvariëteiten zoals "White Glacier". Ze bloeien ook lang van mei tot oktober. Hun ranken zijn echter niet zo lang als de Tiroolse hanggeraniums, slechts ongeveer 70 cm.
Er zijn ook enkele semi-dubbele of volledig dubbele variëteiten waarvan de bloemen er roosachtig uitzien. Ze groeien doorgaans wat compacter en zijn wat regengevoelig vanwege de sierlijke bloemen.
Staande geraniums
Deze soort, botanisch gezien Pelargonium hortorum, vertoont een opgaande groei met sterke scheuten. De soorten vertonen vaak zeer kleurrijke bloemen in de kleuren wit tot roze of oranje en worden ongeveer 40 cm hoog.
De Xtreme-rozenvariëteit is heel klassiek met zijn grote, dieproze bloemen die in het midden roze kleuren en in losse groepen staan.
Er zijn ook variëteiten met dubbele bloemen onder de staande geraniums - de "Appelbloesem" bijvoorbeeld, verrukt met talrijke kleine, roosachtige bloemen in groenachtig wit met een roze buitenkant, die samen staan in dichte, bolvormige bloemen. zoals clusters. Deze soort bloeit ook continu van mei tot oktober, maar vereist veel schoonmaak.
geurige geraniums
Als je graag zelf culinaire lekkernijen maakt, kun je veel doen met geurgeraniums: likeuren maken, bloemenboter bereiden of zomerse buien op smaak brengen. Maar u kunt ook geurgeraniums houden, zodat u een aangename omgevingsgeur in de zomertuin creëert. Nog een praktisch voordeel: hun etherische oliën houden muggen en ongedierte op afstand en zijn dus goed voor ons en voor de naburige tuinplanten.
De verscheidenheid aan geurende geraniums is onmetelijk. Je vindt varianten in talloze geuren, zodat je naar eigen smaak kunt kiezen. Bij alle geurgeraniums spelen de bloemen een ondergeschikte rol.
Als je een zwak hebt voor citrusgeuren, zijn variëteiten zoals de naar citroen ruikende “Lemon Fizz”, de naar sinaasappel ruikende “Prince of Orange” of de fijn bittere grapefruitachtige “Toronto” geschikt.
Andere fruitig ruikende varianten zijn de abrikoosachtige “Madame Nonin” of de frisse, appelachtige “Apple Mint”.
Minty-fris ruikende varianten zoals “Felty Radens” met een menthol-achtige, balsamico focus of – voor alle After Eight-fans, “Chocolate Peppermint” met een chocoladeachtige nasmaak. De “Kokosnoot” roept iets exotisch en zuiders op.
Rassen zoals “Attar of Roses” of “Rosemarie” stralen een roze, elegant bloemige geur uit.
