Deze geelbloeiende plant, ook wel Jakobskruiskruid genoemd, heeft zich de afgelopen jaren enorm verspreid. Vergiftiging door de daarin aanwezige alkaloïden komt niet alleen bij dieren voor, maar vormt ook een gezondheidsrisico voor de mens. Om verwarring met niet-giftige planten te voorkomen en om huis- en weidedieren te beschermen, is het belangrijk dat u Jakobskruiskruid duidelijk identificeert en anderen Onderscheid kunnen maken tussen planten.
Hoe herken je Jakobskruiskruid?
Je kunt Jakobskruiskruid herkennen aan de heldergele bloemhoofdjes in tuilen, sterk ontlede, geveerde bladeren en hoekige, gedraaide stengel. Geplette bladeren produceren een onaangename geur. De plant is giftig en gevaarlijk voor mens en dier.
Beschrijvingen
Het Jakobskruiskruid is ook in de volksmond bekend onder de namen
- Geschulpt Jakobskruiskruid
- Spiderweed
- Paddenkruid
- Zehrkraut
bekend. De plant dankt zijn naam aan kruiskruid vanwege de witte zaadkoppen, die net als paardenbloemen dienen om de zaden te verspreiden. Ze verschijnen al tijdens de bloeiperiode. De Latijnse naam van de plant Senecio betekent ook oude man.
Indicatieve kenmerken
Het Jakobskruiskruid v alt met zijn felgele bloemhoofdjes meteen op in braakliggend land. In weilanden en weilanden wordt de giftige plant echter vaak pas op het tweede gezicht herkend, omdat veel planten die in juni bloeien ook gele bloemen hebben.
Maat
Afhankelijk van de standplaats bereikt de plant een grootte tussen de 30 en 100 centimeter. Onder gunstige omstandigheden kan hij zelfs 120 centimeter worden. In het eerste jaar verschijnt alleen de basisrozet met bladeren van ongeveer 20 centimeter lang. Hun uiterlijk is vergelijkbaar met dat van boerenkool. Pas vanaf het tweede jaar groeit het Jakobskruiskruid uit tot kleine struikjes.
Stengels en bladeren
Het Jakobskruiskruid vormt een hoekige, gedraaide en sterke stengel die vaak een roodbruine of paarse glans heeft en soms behaard is als een spinnenweb.
De geveerde bladeren (term voor een blad dat uit meerdere bladeren bestaat) zijn sterk ontleed en afwisselend gerangschikt. Ze zijn relatief vezelig en aan de onderkant vaak bedekt met een spinnenwebachtig dons. De zijpunten steken haaks uit. Als de plant in volle bloei staat, zijn de basale bladeren al verdord.
Het Jakobskruiskruid dat niet in bloei staat, is relatief duidelijk te herkennen aan de geur van de geplette bladeren. Ze hebben een zeer onaangename, bijna misselijkmakende geur.
Bloemen
De heldergele, 15 tot 20 millimeter grote bloemhoofdjes van de madeliefjesfamilie groeien in rechtopstaande trossen. Hun structuur is vergelijkbaar met madeliefjebloemen. Er zijn 13 straalbloemen rond de binnenste, schijfvormige krans. Echter, zoals bij alle samengestelde planten, kan het aantal hiervan variëren.
De knopbedekking bestaat uit 13 dekbladeren met zwarte punten en twee nauwsluitende buitenste dekbladen.
Bloeitijd
Het Jakobskruiskruid bloeit van juni tot augustus.
Roots
Het Jakobskruiskruid vormt een sterke en diepe penwortel met talrijke fijne vezelige wortels.
Voorvallen
Het Jakobskruiskruid gedijt op een hoogte van ongeveer 1000 meter. Het geeft de voorkeur aan droge, matig voedselrijke, leemachtige kleigronden. Hij vestigt zich het liefst op zelden gemaaide landbouwgebieden, op pad-, weg- en spoordijken en op braakliggend terrein.
Speciale functie
In het voorjaar wordt Jakobskruiskruid vaak gekoloniseerd door de zwart-gele rupsen van de Jakobskruiskruidbeer. Gespecialiseerd in de waardplant, worden de rupsen niet geschaad door de gifstoffen die ze binnenkrijgen, maar zijn ze zelf niet eetbaar voor andere dieren. De plant kan betrouwbaar worden geïdentificeerd op basis van het uiterlijk van deze rupsen.
Het Jakobskruiskruid is een van de gevaarlijke giftige planten
Alle delen van de plant bevatten de gifstoffen jacobine en senecionine. Jonge planten en bloemen bevatten de hoogste concentratie gif. Ook in hooi en kuilvoer blijven de gifstoffen effectief.
Het gif van Jakobskruiskruid wordt in de lever gemetaboliseerd en is niet direct giftig. De alkaloïden komen ook via de voedselketen in het voedsel terecht. Deze zijn al aangetroffen in eieren, melk, honing en kamillethee.
Gevaarlijk voor mens en dier
Hoewel Jakobskruiskruid niet op de lijst van giftige planten staat, is het zeer gevaarlijk voor dieren en mensen. Paarden en runderen zijn zeer vatbaar en sterven binnen enkele dagen bij acute vergiftiging. Ze weigeren eten, vallen snel af en krijgen bloederige diarree. Andere symptomen van vergiftiging zijn duidelijke lethargie, afgewisseld met plotselinge nervositeit. Schapen, varkens en andere zoogdieren zijn niet zo gevoelig voor de gifstoffen, maar kunnen ook sterven als ze regelmatig besmet hooi krijgen.
Controle nodig in weilanden
Aangezien Jakobskruiskruid door dieren wordt vermeden, kan het zich onder gunstige omstandigheden extreem snel verspreiden. Het verdient daarom aanbeveling om de plant in weilanden direct en gericht te bestrijden. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het Jakobskruiskruid niet bloeit, omdat de kleine zaadparaplu's zich kilometers ver verspreiden en jarenlang levensvatbaar blijven. Jakobskruiskruid kan zowel biologisch als chemisch worden bestreden.
Tip
Dieren hebben goede instincten en eten vaak geen giftige planten. Bovendien smaakt vers Jakobskruiskruid erg bitter. Droge plantendelen in hooi zijn echter uiterst gevaarlijk omdat de dieren de giftige plant niet kunnen elimineren. Vergiftiging kan langzaam verlopen en leidt onvermijdelijk tot de dood van het dier.
